محمد جواد نظری دلجو - استادیار گروه مهندسی علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران

عارضه خمیدگی ساقه، خمیدگی گردن یا خمیدگی گلویی ساقه گلدهنده ژربرای شاخه بریده علاوه بر پژمردگی گل، مهمترین عارضه فیزیولوژیکی و عامل اصلی تلفات پسازبرداشت پنجمین گل برتر شاخه بریده جهان میباشد. ژنتیک، تغذیه، استحکام ساقه و پدیده تشکیل لیگنین، هورمونهای گیاهی، دمای حمل و نقل و انبارداری، مدیریت محلولهای نگهدارنده و کنترل آلودگیهای پس از برداشت، انسداد آوندی و جذب آب توسط ساقه گلدهنده از مهمترین دلایل خمیدگی ساقه گلدهنده ژربرا میباشد. براساس نتایج آزمایشات متعدد درصد خمیدگی ساقه از رقمی به رقم دیگر متغیر بوده و بسته به رقم دامنهای بین 0 تا 100 % دارد. مدیریت تغذیه بهینه و تامین عناصر غذایی ضروری و مفید بویژه عناصر دخیل در متابولیسم و استحکام سلولی از قبیل کلسیم و سیلیسیم و همچنین پدیده تشکیل لیگنین طی مسیر فنیلپروپانوییدها و درنتیجه استحکام ساقه نقش بسزایی در کاهش بروز این عارضه دارد. اکسین، جیبرلین، اتیلن و اسید سالیسیلیک بترتیب با تاثیر گذاری بر پدیده های تقسیم و طویل شدن سلولی، پیری گل و پدیده تشکیل لیگنین ساقه گل دهنده از مهمترین هورمونها و شبه هورمونهای گیاهی دخیل در خمیدگی ساقه میباشند. رعایت بهداشت در زمان برداشت و همچنین کاهش آلودگیهای باکتریایی و قارچی بویژه مدیریت محلول نگهدارنده به منظور کاهش انسداد آوندی و در نتیجه کاهش پژمردگی، افزایش شادابی و نهایتا بهبود جذب آب تاثیر بسیاری بر کاهش تلفات ناشی از خمیدگی ساقه دارند. با توجه به عوامل متعدد مذکور در عارضه خمیدگی ساقه، غربالگری و انتخاب ارقام مقاوم به خمیدگی توام با مدیریت تولید و عوامل قبل، حین و پسازبرداشت ضمن کنترل خمیدگی ساقه و کاهش تلفات پسازبرداشت منجر به تولید گلهای با ماندگاری زیاد و با کیفیت خواهد شد.

خمیدگی ساقه، مدیریت تولید، هورمونهای گیاهی، تشکیل لیگنین، استحکام ساقه