مرضیه قنبری جهرمی - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
پژمان آزادی - استادیار بخش کشت بافت و انتقال ژن، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران

رنگ گل یکی از ویژگیهای مهم بهنژادی در گیاهان زینتی است. تولید گل به رنگهایی که به طور طبیعی در گلها وجود ندارد مانند رنگ آبی از اهمیت تجاری خاصی برخوردار است. فلاوونوئیدها از جمله متابولیتهای ثانویه در گیاهان هستند که در ایجاد رنگ گل نقش مهم و تعیین کننده دارند. در حال حاضر مراحل بیوسنتز و ژنهای دخیل در این مسیر به خوبی شناسایی شده اند. عدم تولید رنگ آبی بدلیل عدم تجمع دلفینیدین در مسیر بیوشیمیایی آنتوسیانینها در گلبرگ میباشد. بنابراین با تغییر مسیر بیوشیمیایی و کاهش بیان ژنهایی که در جهت تولید سایر رنگیزه ها فعالیت میکنند میتوان رنگ بنفش یا آبی تولید نمود. پژوهشهای مختلف نشان دادند که افزایش بیان و یا کاهش بیان این ژنها در گیاهان تراریخت باعث تغییر رنگ گل میشود. تا کنون از روشهای مختلف مهندسی ژنتیک در تغییر رنگ گل از جمله سنس، آنتیسنس و RNA مداخله گر (RNAi) استفاده شده است که در بین آنها RNAi از کارایی بسیار بالایی برخوردار است RNAi با بیان RNA های کوچک دورشته ای (dsRNA) میتواند منجر به تداخل بیان ژنهای مورد نظر شود که به طور وسیعی برای خاموشی ژن در گیاهان تراریخت استفاده میشود.

تغییر رنگ گل، خاموشی ژن، فلاوونوئیدها ، RNAi