محمدرسول امیرخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج
محمدرضا حسنلو - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی زنجان

خاک های رسی واگرا از خاک های غیر اشباعی هستند که در هنگام اشباع شدن، تغییر حجم زیادی در آن ها به وجود می آید. این تغییر حجم می تواند ناشی از اعمال بار اضافی باشد و یا نباشد. شالوده ای که روی چنین خاک هایی احداث گردید در صورت اشباع درآمدن خاک به علت یک رطوبت غیر منتظره ممکن است تحت نشست زیاد و ناگهانی قرار گیرند. در این گونه از خاک ها، زمانی که رس در مجاورت جریان آب قرار می گیرد، ذرات به صورت معلق درآمده و سبب ایجاد فرسایش و حل شدگی خاک می گردند. با پیشرفت صنعت ساختمان و سدسازی مخصوصاً سدهای خاکی طی سال های 1960 تا 1970 مساله فرسایش خاکریزها بر اثر بارندگی و تخریب غیرقابل توجیه سدهای مخزنی کوچک از طریق ایجاد حفرات و پدیده رگاب مورد توجه قرار گرفت .در این تحقیق به بررسی پتانسیل واگرایی در خاک های رسی پرداخته شده و سپس از تثبیت کننده های آهک و سولفات آلومینیم بصورت مجزا برای اصلاح واگرایی خاک موجود در سد میرزاخانلو زنجان استفاده گردید، با تثبیت خاک به وسیله هر یک از افزودنی های مذکور، مقدار و زمان بهینه هرکدام برای اصلاح واگرایی تعیین شده،ویژگی های این افزودنی ها و هم چنین فرآیندهایی که در ترکیب آنها با خاک، منجر به اصلاح واگرایی میشود،مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت.نتایج بدست آمده از آزمایش پین هول، کرامب وهیدرومتری مضاعف نشان میدهد که استفاده ازآهک برای تثبیت خاک واگرای رسی درمقایسه با سولفات آلومینیم اقتصادی تر و به صرفه تر میباشد.

آزمایش هیدرومتری ،آهک ،سولفات آلومینیم ،اصلاح خاک واگرا،پتانسیل واگرائی