ارزیابی بازسازی روستاها پس از زلزله سال 1347 دشت بیاض با هدف آموختن درسهایی برای آینده

ایران کشوری است که همواره در معرض بلایای طبیعی چون زلزله و سیل بوده است و با توجه به این امر که اغلب جمعیت آن در خانه هایی با مصالح بنایی و غیر مهندسی ساز سکنی دارند ، اهمیت برنامه ریزی مناسب برای کاهش آسیب پذیری جامعه مشخص می شود . مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی شامل چهار رکن اصلی آمادگی ، مقابله ، بازتوانی و پیشگیری است . بازتوانی به مجموعه عملیات پس از مرحله امداد اضطراری اتلاق می شود ، که حاوی دو مرحله ساماندهی و بازسازی است . مرحله بازسازی شامل اسکان اضطراری و موقت و اسکان دایم می شود . در اسکان دایم بیشترین تاکید بر نوسازی است ، اما آیا نوسازی جواب مناسبی برای منطقه سانحه دیده است؟ یا باید جنبه های فرهنگی ، روانشناختی ، مذهبی ، معماری ، سیاسی و نوع معیشت مردم منطقه نیز در بازسازی مورد توجه قرار گیرند؟ عدم توجه به نحوه زندگی و آداب و رسوم مردم منطقه آسیب دیده در بسیاری از موارد موجب شکست برنامه بازسازی شده است (مانند تجربه ناموفق بازسازی ، پس از زلزله سال 1341 بویین زهرا) . تجربه زلزله های متعدد و فاجعه بار در خراسان جنوبی و عبور گسل های فعال از این منطقه ، نشانگر احتمال بالای وقوع زلزله در این مکان در آینده است . با توجه به اینکه زلزله سال 1347 دشت بیاض با بزرگای 4/7 در مقیاس ریشتر، با بیش از 12هزار نفر کشته یکی از فاجعه بارترین زلزله ها بوده است ، در این مقاله به کمک نتایج حاصل از مشاهدات محلی به بررسی نقاط قوت و ضعف بازسازی های انجام شده در روستاهای منطقه پس از این زلزله می پردازیم و در نهایت راهکارهایی برای اسکان دایم و بازسازی در مناطق روستایی حاشیه کویر ارائه می گردد . با توجه به اینکه زمان زیادی از این بازسازی ها می گذرد ، آنچه اکنون باقی مانده گویای کامل شرایط آنزمان نیست . ولی سعی شده است که اطلاعات درست و مستندتر در این گزارش آورده شوند . البته در دشت بیاض و خضری از ساختمان هایی که در بازسازی پس از زلزله سال 47 ساخته شده آثار کمی باقی مانده است ، درحالیکه در روستای استاد خانه ها تغییر چندانی نکرده اند و مردم منطقه بر حسب نیازها و شیوه زندگی ، خود ساختمان ها را تغییر داده اند .

Keywords:

بازسازی , روستاهای حاشیه کویر , زلزله سال 1347 دشت بیاض , اسکان دایم