پیشنهاد برای تغییر در قسمتی از ساختار مدیریت بحران زلزله ایران با استفاده از تجارب زمین لرزه های گذشته

حوادث وسوانح طبیعی از جمله زمین لرزه همواره به عنوان یکی از مخربترین عوامل آسیب رسان به جوامع به حساب می آید . از طرف دیگر یکی از پدیده های مهم وعمومی جهان امروز ، افزایش نقاط شهری و توسعه شدید و روز افزون فیزیکی شهرها می باشد که حاصل ان شدت رشد روند شهرنشینی و استفاده از امکانات و تسهیلات زندگی در این محیط ها به شمار امده و باعث افزایش اسیب پذیری جامعه میشود . درست است که تا به امروز هیچ قابلیتی در رابطه با پیش بینی زمین لرزه ها در سطح عملی انجام نگرفته است و لیکن امکان رخداد آنها ، به خصوص در برخی پهنه ها کاملاً مشهود وانکار ناپذیر می باشد . ] 1[ بررسیها و مطالعات جهانی نشان می دهد که خسارات ناشی از بلایای طبیعی و سوانح غیرمترقبه رو به افزایش است . در این میان آمار و ارقام موجود بیانگر این واقعیت است که ایران جزو ده کشور حادثه خیز جهان میباشد ، به گونه ای که از حدود 40 مورد بلای طبیعی فهرست شده در کشور ما 31 نوع ان]2[ ثبت شده است . طی سه دهه اخیر یک سوم بلایای طبیعی در آسیا به وقوع پیوسته که در این میان ایران بعد از چین ، هند و بنگلادش دارای بیشترین خسارتهای ناشی از این بلایای طبیعی بوده است به عنوان مثال تقریباً هر 10 سال یک زلزله با بزرگی بیشتر از 5/6 ریشتر در کشور اتفاق می افتد و این در حالی است که 80 درصد تلفات زلزله در جهان مربوط به 6 کشور و از جمله ایران می باشد . در چنین شرایطی بررسی عملکرد گذشته و وضعیت موجود مدیریت بحران در حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور ، ضرورت توجه جدی به این موضوع را مورد تاکید قرار می دهند . ]3[ در میان افرادی که با مدیریت بحران و مدیریت کاهش آثار نامطلوب سوانح طبیعی سر وکار دارند عموماً نظریه جامع و فراگیری که در رابطه با اولویت ها و اصولاً مدیریت بین گونه های مختلف سوانح باشد وجود ندارد . هر کس بنا به تجربه شخصی و از دیدگاه مشخصی با موضوع برخورد کرده ودر رابطه با آن فرضیاتی را به کار می گیرد ودر نتیجه نظام تشکیلاتی معینی را برحسب فرضیات موجود ، سازمان داده و وارد عرصه عمل می نماید . مدیران سوانح و بحرانها با نقطه نظرهای گوناگونی مواجه می باشند . از یک طرف بنابر عقیده پژهشگران ومهندسان توجه به دو اصل مهم اطلاعات ، داده های موجود از سوانح قبلی و طبیعت آماری سوانح طبیعی ،که امکان برنامه ریزی عملی برای جلوگیری از بحرانهای مشابه را فراهم می سازد و همچنین اصل دوم ، آنکه مسائل روشن برای این متخصصان ، باید برای عموم نیز به همان اندازه واضح و روشن باشد . از سوی دیگر ، بنا به عقیده برنامه ریزان و متخصصان اجتماعی ، مدیریت سوانح فقط یک برنامه ریزی اجتماعی و سیاسی جامعه در رابطه به برنامه آمادگی بوده و نیازی به بررسی های فن آوری پیشرفته ندارد.]1[ مطالعات تجربی نشان داده است که میزان زیادی از دانش سنتی و موسوم که برنامه مقابله با حوادث براساس آنها پایه ریزی شده است نادرست می باشد . بنابراین برای دانستن نیازمندیهای یک برنامه خوب مقابله با زلزله ، بهترین کار مرور یافته های تحقیقاتی زمین لرزه ها و استفاده از تجربه افرادی میباشد که در بحرانهای مختلف کشور حضور داشته اند تا بتوان به فرضیات واقعی دست یافت و برنامه مقابله را بر شالوده آن بنا نمود.]4[