نادر جندقی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،دانشکده گنبد
مائده پایروند - دانش آموخته کارشناسی رشته مرتع و آبخیزداری

جریان‌های واریزه‌ای یکی از خطرناک‌ترین انواع لغزشهاست که عمدتا به طور ناگهانی رخ داده و خسارات بسیار هنگفتی را به بار می‌آورد. این جریان‌ها از جمله خطرات طبیعی مناطق پرشیب و کوهستانی سراسر جهان به شمار می‌رود که دارای بار رسوبی زیادی می‌باشد. جریان‌های واریزه‌ای حاوی هر چیزی می‌تواند باشد از ذرات در حد رس و سیلت گرفته تا قلوه‌سنگ، درختان بزرگ، ماشین و یا بخشهایی از ساختمان. این جریان با سرعت زیاد حرکت نموده و به دلیل وزن مخصوص و بار رسوبی بسیار بالا (دارای 70 تا 90 درصد بار رسوبی) قدرت تخریب بالایی داشته و می‌تواند قلوه‌سنگهایی بسیار بزرگ و سنگین را در مسیر جریان حمل کند. شروط لازم برای ایجاد اکثر جریان‌های واریزه‌ای عبارتست از : وجود شیبهای تند، پوشش گیاهی تنک، وجود سنگ فراوان همراه ذرات نرم و سنگهای دانه‌ریز، وجود رطوبت کافی ولی متناوب. نحوه شکل‌گیری، خصوصیات سیال، نوع رسوبگذاری، بار رسوبی، محاسبات مربوط به برآورد دبی و همچنین کنترل و کاهش خسارات جریان‌های واریزه‌ای تفاوت‌های زیادی با سیلاب دارد. متاسفانه در ایران در اغلب مواقع کارشناسان در شناسایی این جریانها دچار اشتباه شده و رفتاری مشابه سیلاب با این نوع جریانات دارند. هدف این بررسی معرفی و ارائه راهکارهای مناسب جهت شناسایی و کاهش خسارات ناشی از جریان‌های واریزه‌ای می‌باشد.

جریان واریزه‌ای، سیلاب، حوزه‌های آبخیز کوهستانی