محمد حجارتبار - دانشکده حفاظت و بهداشت کار
سعید بشیری - دانشکده حفاظت و بهداشت کار

از آنجاکه ایران در منطقه حادثه خیز از نظر بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل قرار گرفته است، بنابراین از مهمترین اقدامات اولیه برای امداد رسانی در شرایط بحرانی و حوادث غیر مترقبه طبیعی تهیه آب آشامیدنی ایمن برای افراد حادثه دیده است. تأمین آب آشامیدنی مطمئن در چنین شرایطی برای پیشگیری از بیماری ها بویژه در روستا ها و مناطق دور افتاده از اهمیت بیشتری برخوردار است. به منظور تهیه آب آشامیدنی سالم در شرایط بحرانی و حوادث غیر مترقبه طبیعی یک مدل ساده و عملی دستگاه تصفیه آب آشامیدنی طراحی و ساخته شد. این مدل بگونه ای ساده طراحی شده که با اندکی آموزش، امداد گران و افراد بتوانند در شرایط بحرانی به سرعت و با استفاده از وسایل ابتدایی نسبت به ساخت آن اقدام نموده و تا برقراری شرایط عادی، از آب آشامیدنی ایمن برخوردار باشند. مدل دستگاه تصفیه آب آشامیدنی ساخته شده در این پژوهش بر اساس جریان آب پائین به بالا و با توجه به تجربیات یونیسف(UNICEF) و سازمان جهانی بهداشت(WHO) و به منظور بومی سازی آن در ایران، طراحی و ساخته شد. سپس عملکرد دستگاه ساخته شده با استفاده از نمونه ها و کنترل های مشخص مورد ارزیابی مقدماتی در پایلوت آزمایشگاهی قرار گرفت. براساس روش کتاب استاندارد متد چاپ بیستم، تمامی نمونه های آب و نمونه های شاهد و کنترل های مورد استفاده، از نظر پارامترهای MPN، TS،TSS ،TDS ، کدورت، رنگ، بو و pH بطور دقیق اندازه گیری و نتایج آن ثبت شد. سپس نمونه های یاد شده با استفاده از دستگاه ساخته شده، تصفیه شد و آب تصفیه شده آن نیز از نظر پارامترهای یاد شده، در شرایط یکسان اندازه گیری و نتایج آن یاداشت شد. هر نمونه دو بار مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج بدست آمده از نمونه های تصفیه شده با استفاده از دستگاه ساخته شده، با مقادیری که قبلا برای هر یک از نمونه ها اندازه گیری شده بود، مورد مقایسه قرار گرفت. مقایسه نتایج بدست آمده، نشان داد که در میزان پارامتر های MPN، TS،TSS ،TDS ، کدورت، رنگ و بو، نمونه های آب تصفیه شده با استفاده از دستگاه ساخته شده، به طور متوسط به ترتیب 3/87%، 1/51%، 9/57%، 7/45%، 8/76%، 2/31% و 5/41%، کاهش نسبت به نمونه های آب قبل از تصفیه با استفاده از دستگاه ساخته شده، پدید آمد. همچنین نتایج بدست آمده، تغییر اندکی (9/0%) را درpH نمونه های آب قبل و بعد از تصفیه با استفاده از دستگاه ساخته شده، نشان داد. اگرچه نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان دهنده کارایی بالای مدل ساخته شده در ارزیابی مقدماتی آن می باشد، اما انجام مطالعات تکمیلی بویژه ارزیابی سایر پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب توسط دستگاه مزبور ضروری می باشد.

دستگاه تصفیه آب آشامیدنی، شرایط بحرانی و حوادث غیر مترقبه طبیعی