مهسانا باقری نیا - گروه آب و سازه های آبی دانشگاه شهید باهنر کرمان
محمدباقر رهنما - گروه آب و سازه های آبی دانشگاه شهید باهنر کرمان
غلامعباس بارانی - گروه عمران دانشگاه شهید باهنر کرمان

اززمانهای بسیاردوربنای سدهای خاکی به منظورکنترل و ذخیره آب معمول بوده است.با توجه به پیشرفت تکنولوژی و رشد روزافزون جمعیت و نیاز به تامین آب شرب کشاورزی،احداث این سازه هااهمیت بیشتری پیدا می کند. یکی از مسائل مهمی که در زمینه طراحی و احداث سدها در حوضه های آبخیزوجودداردبحث مکان یابی صحیح این سازه هابرروی رودخانه اصلی حوضه می باشد.در مقاله حاضر احداث سد خاکی در شهرستان هشتجین که با توجه به شرایط خاص خوددارای استعدادخاص و بالقوه کشاورزی و ظرفیت های مناسب برای صنعت و تجارت را دارا می باشد،موردبررسی قرارگرفته است.کل محدوده که شهرستان هشجین است، به مثابه یک کاسه و حوضچه رسوبی به مساحت 40629 کیلومترمربع است؛ جهت مکان یابی سدخاکی در مرحله اول نیازبه تعیین حوضه آبریزداریم که با توجه به توپوگرافی و موقعیت رودخانه های منتهی به رودخانه اصلی 9 گزینه در نظرگرفته شده که بابررسی های انجام گرفته ،یک گزینه جهت تعیین محل سدانتخاب شده،که پس از تعیین مرزحوضه و نقطه تمرکزآن محل سد و سرریزجانبی مربوطه تعیین و با توجه به رده بندی آبراهه هاومشخصات هندسی حوضه مورد نظر،گزینه های مختلف مخزن سدموردنظرتعیین شده و با ترسیم نمودارهای ارتفاع سطح،ارتفاع حجم و سطح حجم،گزینه بهینه مخزن سدانتخاب گردیده ودرنهایت ابعادسدمنتخب تعیین و برآورداقتصادی آن انجام گرفته است.

سدخاکی،حوضه آبریز،مخزن سد،نمودارهای حجم سطح