فرشته هنری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سعیدرضا وصال - استادیار پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
نادعلی بابائیان جلودار - استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
نادعلی باقری - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

به منظور بررسی میزان تشابه و قرابت بین 5 ژنوتیپ منتخب هندوانه بذر آجیلی موجود در استان خراسان که قبلا از مطالعات تنوع فنوتیپی ژرم پلاسم بدست آمده بودند، آزمایشی طراحی و اجرا شد. در این آزمایش، تعدادی از صفات مورفولوژیکی این ژنوتیپ ها مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت. از جمله این صفات می توان به طول بوته، تاریخ ظهور اولین برگ حقیقی، تعداد برگ ها و تعداد ساقه های فرعی در زمان های مختلف، زمان ظهور پیچک، تعداد گره ساقه اصلی، تعداد گل های نر و ماده و زمان ظهور اولین میوه ها اشاره کرد. متعاقب معنی دار شدن نتایج تجزیه آماری برای 7 صفت در سطوح احتمال 1 یا 5 درصد، آنالیز خوشه ای این صفات بوسیله نرم افزار JMP ver.8 و به روش Average انجام شد. در خوشه بندی کلی (همه ژنوتیپ ها با در نظر گرفتن همه صفات معنی دار شده) ژنوتیپ ها در 5 کلاستر قرار گرفتند. کمترین فاصله ژنتیکی بین C1 و C2 ا (2/351) و بیشترین فاصله بین C1 و C5 ا (4/536) ملاحظه شد. خوشه بندی ژنوتیپ ها از نظر صفت تعداد گل های نر روی ساقه اصلی و فرعی نشان داد فواصل بین ژنوتیپ ها از لحاظ این صفت بسیار کم بوده و تفاوت چندانی باهم ندارند، به طوری که حداکثر فاصله موجود بین C1 و C2 به میزان 1/887 بدست آمد. بنابراین نتایج کلی آنالیز خوشه ای بر تفاوت های مشخص بین این ژنوتیپ ها تأکید نمود که می تواند برای اهداف بهنژادی این محصول حائز اهمیت باشد.

قرابت، خوشه بندی، هندوانه بذر آجیلی