پایش خشکسالی و پهنه بندی آن در استان هرمزگان با استفاده از شاخص SPI

خشکسالی یکی از مزمن ترین و زیانبارترین ناپایداری های محیطی است و در بین حوادث طبیعی در جهان خشکسالی از لحاظ درجه شدت ، طول مدت ، مجموع فضای تحت پوشش و فراوانی مقام اول را داراست و موجب اختلال در اکوسیستم و اثرات اجتماعی اقتصادی زیانباری را ببار می آورد . با توجه به قرار گرفتن استان هرمزگان در ناحیه آب و هوایی خشک و نیمه خشک ایران وقوع خشکسالی های مکرر در سالهای اخیر، اهمیت پرداختن به مقوله خشکسالی را بیش از پیش نمایان می کند. منطقه ای که در این گزارش مورد پژوهش قرار گرفته محدوده سیاسی استان هرمزگان می باشدکه مساحتی در حدود 66870 کیلومتر مربع را دربرمی گیرد . برای بررسی وقایع خشکسالی شاخص های مختلفی وجود دارد که شامل نمایه درصد نرمال بارندگی ( PNPI ) ، نمایه دهکهای بارندگی( DPI ) ، نمایه خشکسالی بالم و مولی( BMDI ) ، نمایه شدت خشکسالی پالمر ( PDSI ) ، نمایه ناهنجاری بارندگی ( RAI ) و غیره که کاربرد هر کدام از روشها مزایاو معایبی دارد . هدف از این مطالعه محاسبه فراوانی نسبی خشکسالیهای استان هرمزگان به کمک شاخص بارش استاندارد ( ) و تهیه نقشه های آنها می باشد . شاخص که تنها بر پایه استفاده ازمعیار بارندگی استوار است اساسا برای تعریف و پایش خشکسالی و ترسالی ارائه گردیده است . جهت بررسی خشکسالیهای محدوده مطالعاتی از داده های بارندگی ماهانه 99 ایستگاه هواشناسی وزارت نیرو و سازمان هواشناسی و مجموعا 24453 عدد بعنوان داده های خام با طول دوره آماری مشترک19 ساله ( 66 تا 84 ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و داده های آنها مورد آزمون و تکمیل قرار گرفتند . سپس شاخص در سه مقیاس زمانی شش ماهه اول ، شش ماهه دوم و سالانه محاسبه گردید و سال 72 شدیدترین سال خشکسالی و سپس سال 84 در طی دوره آماری بوده است . برای شناخت توزیع مکانی خشکسالی های منطقه مقادیر هر رویداد مشخص خشکسالی در سطح محدوده مطالعاتی استان مورد آنالیز زمین آماری قرار گرفت و نقشه های گستره خشکسالی استان برای دوره های زمانی یاد شده در محیط GIS تولید گردید .

Keywords:

خشکسالی , پایش , هرمزگان , SPI