پریسا طاهری - کارشناس ارشد گیاهان دارویی دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده کشاورزی گروه علوم باغبانب .
حسین آرویی - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده کشاورزی گروه علوم باغبانی
مجید عزیزی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده کشاورزی گروه علوم باغبانی
مرضیه سنویی محصل - مهندس شیمی ، مدیر عامل شرکت داروسازی اکسیر گل سرخ

اسانس ها به عنوان ترکیباتی پیچیده در قسمت های مختلف گیاهان تولید شده و وظایف مختلفی را بر عهده دارند. امروزه پیامدهای سوء استفاده از سموم مهلک شیمیایی در کنترل آفات و بیماری های گیاهی، توجه بیشتر مسئولین امر را به بهینه سازی روش های کنترل ضایعات از طریق استفاده از نیروهای بالقوه موجود در طبیعت معطوف داشته است. یکی از روش های نوین مبارزه با عوامل مذکور استفاده از ترکیبات طبیعی از جمله اسانس های گیاهان دارویی می باشد. به منظور بررسی تاثیر تعدادی از اسانس های گیاهان دارویی با غلظت های مختلف بر کنترل پوسیدگی نرم، آزمایشی در شرایط درون شیشه ای انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار صورت گرفت. تیمارهای این آزمایش شامل اسانس 4 گیاه دارویی از خاتواده نعناییان شامل (نعنا فلفلی (Mentha pipperita) ، آویشن (Thymus vulgaris) ، اسطوخودوس (Lavandula officinalis) و مرزه (Satureja hotensis L)) در 5 غلظت مختلف (0، 200، 600، 400، 800 میکرولیتر بر لیتر) و 2 روش (اختلاط با محیط کش و تدخینی) بودند. صفات اندازه گیری شده در شرایط درون شیشه ای شامل قطر هاله رشد کلنی و درصد ممانعت از رشد بود. در تمامی مراحل داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که در هر دو روش با افزایش غلظت اسانس میزان رشد هاله کلنی قارچ نسبت به شاهد کاهش و درصد بازدارندگی نسبت به شاهد افزایش معنی داری داشت. همچنین از میان دو روش مورد استفاده روش تبخیری در کنترل رشد قارچ مورد نظر نسبت به روش اختلاط با محیط کشت کارامد تر ارزیابی شد. محیط های کشت حاوی آویشن، نعناع فلفلی و مرزه با غلظت 800 میکرولیتر بر لیتر کمترین میزان رشد هاله قارچ مشاهده شد. بین اسانس های نعنا و مرزه تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

بیماری های پس از برداشت، پوسیدگی نرم ، اسانس های گیاهی