مونا داورپناه - دانشجوی کارشناشی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه علوم و صنایع غذایی، تبریز، ایران
شهرام حنیفیان - عضو هیات علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه علوم و صنایع غذایی، تبریز، ایران

لیستریوزیس یک بیماری جدی تهاجمی است. مطالعات اپیدمیولوژیکی نشان میدهند اصلیترین راه انتقال بیماری لیستریوزیس از طریق مصرف غذای آلوده به انسان میباشد. بر این اساس لیستریا به عنوان باکتری با منشاء غذایی (Foodborne pathogen) شناخته میشود. موارد ابتلا به لیستریوزیس تقریباً از همه ی قسمتهای دنیا گزارش شده است. در حال حاضر تخمین شیوع لیستریوزیس هر 2 الی 15 نفر در یک میلیون از جمعیت انسانی است. این رقم شامل موارد شیوع اسپورادیک و اپیدمیک میباشد. در موارد همه گیری میزان مرگ و میر آن بیش از 30 درصد گزارش شده است. این میزان میتواند تا 75 درصد در گروههای آسیب پذیر (مانندزنان باردار، افراد مسن، نوزادان و بزرگسالانی که دارای ضعف در سیستم ایمنی خود هستند) افزایش یابد. اکثریت موارد ابتلا به لیستریوزیس اسپورادیک با مصرف گوشت اغذیه فروشیها و پنیرها مرتبط بوده است. در مقابل موارد شیوع اپیدمیک با مصرف چندین نوع مختلف از موادغذایی ارتباط داشته است بررسیها نشان میدهند همه ی موادغذایی مرتبط با شیوع لیستریوزیس بدون اعمال هرگونه فرآوری یا بعد از حداقل تیمار حرارتی مصرف شده بودند (مانند هاتداگ) و بسیاری از این غذاها محیط مناسبی را برای رشد لیستریا مونوسایتوجنز (مانند پنیر نرم) فراهم مینمایند. بررسیهای صورت گرفته در موارد اپیدمیک و اسپورادیک به روشنی نشان میدهند، سرووارهای 1/2b و 1/2a و 4b و 1/2c برای بیش از 98 درصد جدایه ها از موارد بالینی لیستریوزیس انسانی مسئول میباشند. در مقابل سرووار 4b به تنهایی برای 49 درصد از بیماریهایی با منشاء غذایی مرتبط با لیستریا مسئول میباشد. به همین دلیل سرووار 4b به عنوان بیماریزاترین سرووار لیستریا مونوسایتوجنز در نظرگرفته میشود. لیستریا مونوسایتوجنز عامل سه فرم از بیماری از جمله فرم گاستروآنتریت (التهاب معده و روده)، لیستریوزیس سیستماتیک، سقط و لیستریوزیس در نوزاداناست. با توجه به گستردگی این باکتری، کنترل بیشتر چرخه تولید و توزیع موادغذایی برای پیشگیری از این عفونت نقش بسزایی دارد.

لیستریا، لیستریوزیس، بیماریزایی، موادغذایی، ایمنی غذایی