اباذر اسمعلی - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
اردوان قربانی - اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی، گره علوم خاک

در این تحقیق تعداد 22 حوزههای آبخیز در نواحی مرکزی استان اردبیل که مجهز به ایستاه های هیدرومتری بودند، انتخاب شدند و داده های تولید رسوی معلق آنها جمع آروی شدند. سپس خصوصیات متنوعی از حوزه های آبخیز مختلف برای بررسی عوامل مؤثر در تولید رسوب معلق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در ادامه نقشه های مربوط به عوامل مؤثر در محیط GIS تهیه و طبقه بندی شدند و از طرفی متوسط تولید رسوب معلق هر یک از حوزه های آبخیز نیز با توجه به آمار رسوب موجود و با استفاده از روش حدوسط دسته ها برآورده شدند. بدین ترتیب با بررسی کمی رابطه بین عوامل ثابت و متغیر زمین محیطی و اقلیمی با مقادیر تولید رسوب معلق از طریق رگرسیون های چند متغیره، مؤثرترین عوامل در تولید رسوب منطقه بدست آمدند که روابط بدست آمده در قالب مدل های منطقه ای تولید رسوب معلق تبیین و ارائه شدند. نتایج به دست آمده نشان د اد که عوامل اصلی کنترل کننده تولید رسوب معلق منطقه، شامل مساحت حوزه، دبی متوسط سالانه، دبی پیک، ضریب مقاومت به فرسایش سازند، شیب متوسط حوزه، شیب آبراهه اصلی و درجه حرارت می باشند. ه مچنین در بررسی رگرسیون های چندمتغیره مشخص شد که استفاده از لگاریتم نپرین مقادیر تولید رسوب و عوامل کنترل کننده آنها، منجر به نتایج بهتری می گردد.

تولید رسوب معلق، عوامل زمین محیطی، مدل رگرسیونی، GIS، اردبیل