محمودرضا مظاهری - دانشآموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
مجید محمودآبادی - عضو هیات علمی گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
زکیه رشیدی کوچی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود.

هدایت هیدرولیکی اشباع ( Ks ) یکی از مهمترین پارامترهای هیدرولیکی است که بر جریان آب و انتقال نمکها تأثیر میگذارد. تعیین دقیق و قابل اطمینان این هدایت هیدرولیکی در شرایط آزمایشگاهی به دلیل دستخوردگی ساختمان در حین آماده سازی ستونهای خاک دشوار میباشد. این در حالی است که خصوصیات خاک نیز تأثیری انکار ناپذیر بر هدایت هیدرولیکی اشباع میگذارند. تحقیق حاضر به بررسی هدایت هیدرولیکی اشباع در دو حالت اولیه شامل؛ 1) خاک هوا خشک دستخورده (خاک خشک) و 2) خاک از قبل مرطوب (نزدیک اشباع) و زهکش شده میپردازد. به این منظور، آزمایش بر روی15 نمونه خاک مختلف در سه تکرار در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از ستون خاک با ایجاد بار آبی ثابت 5 سانتیمتر انجام شد. در حالت اول، نمونه های دستخورده هوا خشک بهداخل ستونهای خاک منتقل و پس از رساندن به جرم مخصوص ظاهری مزرعه، هدایت هیدرولیکی در زمان رسیدن به شرایط اشباع اندازهگیری شد. در حالت دوم، 24 ساعت پس از اندازه گیری هدایت هیدرولیکی اشباع در مرحله اول، بار دیگر هدایت هیدرولیکی برروی نمونه از قبل مرطوب شده، اندازه گیری شد. علاوه بر این، برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک های مورد مطالعه نیز اندازه گیری و همبستگی آنها با هدایت هیدرولیکی در دو حالت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که هر چند هدایت هیدرولیکی اشباع در شرایط اولیه خاک مرطوب کمتر از خاک خشک بود، لیکن تفاوت این دو حالت معنی دار نبود. از طرف دیگر خصوصیات فیزیکی خاک نیز اثر معنی داری را بر هدایت هیدرولیکی اشباع در حالت خشک از خود نشان ندادند در حالیکه نتایج همبستگی ساده حاکی ازتأثیر معنیدار توزیع اندازه ذرات اولیه و ثانویه، رطوبت اشباع و ماده آلی نسبت به سایر خصوصیات فیزیکی، بر هدایت هیدرولیکی اشباع در حالت مرطوب بود. خصوصیات شیمیایی خاک نیز تأثیر معنیداری را بر هدایت هیدرولیکی اشباع در هر دو حالت اندازه گیری هدایت هیدرولیکی از خود نشان ندادند. از همین رو به نظر میرسد که نقش خصوصیات فیزیکی نسبت به پارامترهای شیمیایی خاک در اندازه گیری هدایت هیدرولیکی ارجح تر است.

بار ثابت، خصوصیات خاک، دستخوردگی ساختمان، رطوبت اولیه، هدایت هیدرولیکی اشباع