جلال سالم - مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
مجتبی مجاوریان - استادیار دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

غذا اولین سطح از هرم نیازهای انسانی را تشکیل می دهد و تامین آن برای عموم افراد جامعه ،اولین وظیفه دولت هاست. امنیت غذائی به مفهوم دسترسی همه مردم در همه اوقات و همه زمان ها به غذای کافی برای داشتن یک زندگی سالم و پویا است. از نظر ساختار جمعیت، ایران کشور جوانی است .طبق آخرین آمار سر شماری جمعیت ایران در سال 2009 برابر 74 میلیون نفر بوده است و طبق برآوردهای به عمل آمده توسط سازمان ملل و جمعیت شناسان به بیش از 87 ملیوین نفر در سال 2025 خواهد رسید. کشور ایران برای تامین امنیت غذائی و پاسخ گوئی به نیازهای جمعیت خود نیاز به یک مدیریت کارآمد دارد تا بتواند دانش، فناوری و فنون موثر بر شرائط اقلیمی هر منطقه را سازماندهی کند و در راستای توسعه کشاورزی ، افزایش تولید،توزیع مناسب مواد غذائی و در نهایت دستیابی به امنیت غذائی گام بر دارد .یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بار امنیت غذائی هر کشور میزان تولیدات مواد غذائی می باشد. مهمترین وظیفه بخش کشاورزی هر کشور در توسعه اقتصادی تامین مواد غذائی کافی برای مردمان آن سرزمین است و یکی از مشکلات جدی دربخش کشاورزی ایران در راستای تهیه مواد غذائی، کاهش منابع اب های زیرزمینی و نوسانات بارندگی در اثر افزایش بی رویه مصرف و وقوع خشکسالی می باشد، به طوری که کشورمان در ناحیه خشک و نیمه خشک واقع شده و در حالی که میزان بارندگی متوسط جهان بالغ بر 860 میلیمتر می باشد در ایران معادل 250 میلیمتر است، ضمن این که میزان متوسط تبخیر جهانی 700 میلیمتر و در ایران معادل 2100 میلیمتر است. همچنین ببیش از 70 درصد بارندگی در 25 درصد اراضی کشور و 30 درصد بارندگی در 75 درصد اراضی کشور است. در ایران حدود 8 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی برابر 42/5 درصد کل اراضی در چرخه تولیدات کشاورزی آبیاری می شوند و در حالی که نزدیک به 92 درصد از تولیدات محصولات زراعی و باغی در ایران از اراضی آبی به دست می آید این رقم در جهان حدود 40 درصد است بنابراین هرگونه تنش آبی و تغیر شرائط اقلیمی و تنزل منابع آبی کشور تاثیر مستقیم بر کاهش میزان تولیدات کشاورزی خواهد گذاشت و امنیت غذائی را دچار تزلزل خواهد کرد. در این مقاله با بررسی تنگناها و چالش های موجود در تامین آب برای تولید محصولات کشاورزی تاثیرات آن بر امنیت غذائی مورد بررسی قرار می گیرد .

امنیت غذائی، چالش، منابع آب، نقش