محمودرضا مظاهری - دانش آموخته کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
مجید محمودآبادی - عضو هیات علمی گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
زکیه رشیدی کوچی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود.

خاک های مختلف به دلیل تنوع در خصوصیات، رفتار نفوذپذیری متفاوتی را نشان می دهند. تحقیق حاضر به بررسی نفوذپذیری خاک و عوامل مؤثر بر آن در شرایط صحرایی می پردازد. به این منظور روش رینگهای مضاعف با سطح ثابت آب در 15 کاربری و سه تکرار استفاده گردید. برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک های مورد مطالعه نیز اندازه گیری شد . نتایج نشان داد که دامنه شدت نفوذ نهایی بین 0/8 تا 34/6 سانتی متر در ساعت با ضریب تغییرات برابر با 100/2 درصد متغیر است. بافت خاک (توزیع اندازه ذرات اولیه) تأثیر معنیداری (در سطح 0/001) بر نفوذپذیری آن داشت به طوریکه با افزایش درصد ذرات رس و سیلت بر خلاف ذرات شن شدت نفوذ نهایی کاهش معنی داری یافت. همچنین رطوبت در حالت اشباع، باعث کاهش معنیداری در شدت نفوذ گردید. از بین خصوصیات شیمیایی مورد مطالعه، کربناتهای ثانویه معادل (آهک) بیشترین تأثیر را بر نفوذپذیری خاک های مورد مطالعه نشان داد. افزایش آهک باعث کاهش معنی داری در نفوذپذیری در سطح 0/001 شد. تعیین رابطه بین خصوصیات خاک و شدت نفوذ در شرایط صحرایی از طریق رگرسیون خطی نشان داد که نقش خصوصیات فیزیکی بویژه توزیع اندازه ذرات اولیه در این بین مشهودتر است. همچنین با توجه به ماهیت آهک خصوصیات فیزیکی آن نسبت به خاصیت شیمیاییاش نقش بیشتری در کنترل شدت نفوذ نهایی ایفا نمود. نتایج این تحقیق حاکی از این است که توزیع اندازه ذرات به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر در کنترل نفوذ آب در خاک است.

توزیع اندازه ذرات، آهک، نفوذ آب در خاک، کاربری اراضی