مختار نشاطی راد - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
وحید عظیمی - دانش آموخته گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
اسماعیل اسدی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

دانش تابش خورشیدی در پیشبینی، مطالعه و ارائه طرحهای پویای اقتصادی برای سیستمهایی که از انرژی خورشیدی استفاده میکنند، ضروری است. چنانچه در هواشناسی، کشاورزی، معماری، هیدرولوژی، مدیریت آب در مزرعه و بسیاری از علوم کاربرد وسیع دارد. بدیهی است بهترین روش بدست آوردن تابش خورشیدی اندازه گیری داده ها به صورت مستقیم است اما بدلیل کمبود وسایل و تجهیزات اندازه گیری آن را با استفاده از پارامترهای هواشناسی نظیر ساعت آفتابی به روشهای گوناگون تخمین میزنند. به منظور تخمین مقادیر تابش خورشیدی و ساعات آفتابی اندازه گیری شده در دوره زمانی سالهای 1371 تا 1384 در منطقه کرکج تبریز از معادله اصلاحی آنگستروم استفاده گردید. از 5 روش برای تخمین تابش خورشیدی استفاده شد و نتایج با مدل اصلاح شده آنگستروم مقایسه گردید که مدل ارائه شده نسبت به سایر روشها برتری دارد. مدلها با استفاده از شاخصهای آماری MBE ،RMSE و NSE از لحاظ میزان خطا بررسی گردیدند. در مدل اصلاحی که ضرایب معادله آنگستروم بر پایه روش بهینه سازی نیوتن رافسون بدست آمده است، کمترین خطا بین مقادیر اندازه گیری شده و پیش بینی شده وجود دارد و مدل مناسبی برای تخمین مقدار تابش خورشیدی بشمار می آید. لذا داده های تابش خورشیدی را که در معادلات تبخیر و تعرق نقش اساسی دارند قابل اعتمادتر میسازد.

تابش خورشیدی ، ساعات آفتابی ، منطقه کرکج تبریز ، معادله آنگستروم