حمید رضا گل کار حمزیی یزد - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس
مجتبی طاوسی - مربی گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس
سید حسین قویم ساداتی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس

تحقیق حاضر به مطالعه اقتصادی اثر کم آبیاری بر عملکرد محصول گندم روشن در منطقه فردوس می پردازد. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک کامل تصادفی شامل هشت تیمار و سه تکرار در کرت هایی به ابعاد 2/5 * 2/5 متر روی محصول گندم رقم روشن در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس در سال زراعی 1390-1389 به اجرا درآمده است. تیمارهای آزمایشی شامل هشت سطح آبیاری ( T1، T2، T3، T4، T5، T6، T7، T8) به ترتیب معادل 15، 30، 45، 60، 75، 90، 100، 120 درصد نیاز آبی گیاه) می باشد. تیمارهای کم آبیاری، تأثیر معنیداری در سطح 1 درصد بر صفات اندازه گیری شده داشت. بیشترین عملکرد دانه و کاه مربوط به تیمار آبیاری T8 و کمترین آن متعلق به تیمار T1 بوده است. اثر تیمارهای کم آبیاری بر کارآیی مصرف آب آبیاری معنی دار بوده است. بالاترین کارآیی مصرف آب با 0/69 کیلوگرم در متر مکعب در تیمار آبیاری T5 ، بدست آمد که بیانگر بهره وری بالای آب آبیاری در استراتژی کم آبیاری است. با توجه به نتایج حاصله، الگوی کم آبیاری T5، جهت برنامه ریزی مدیریت آب منطقه در محصول گندم روشن پیشنهاد می شود. در این تحقیق برآورد توابع تولید، درآمد، هزینه و سود نشان داده که بیشترین عملکرد دانه 3470 کیلوگرم در هکتار بوده است که مربوط به ارتفاع 656 میلیمتر آب آبیاری (T8) بوده و حداکثر درآمد 12494610 ریال در هکتار مربوط به مصرف 635 میلیمتر آب در آبیاری کامل می باشد. در شرایط محدودیت زمین، حداکثر سود با کاهش 15 درصد آب مصرفی به دست می آید. در حالت کمبود آب، حداکثر سود با کاهش 25 درصد آب مورد نیاز (T5) حاصل شده و منجر به افزایش سطح زیرکشت به میزان دو برابر خواهد شد.

تابع تولید گندم، تحلیل اقتصادی، کارآیی مصرف آب، کم آبیاری، گندم روشن