محمد قصردشتی روشن - کارشناسی ارشد،گروه خاکشناسی، دانشگاه یاسوج.
محمد کاظمی - کارشناسی ارشد، گروه آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان.
پیمان رضائی - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه هرمزگان.

تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی زیر حوضه ها از نظر سیل خیزی در مدیریت حوضه های آبخیز بزرک نقش مهمی را ایفا می کند. در این تحقیق با تلفیق GIS و مدل هیدرولوژیکی Hec-Hms شدت سیل خیزی یا به عبارتی میزان مشارکت زیر حوضه ها در سیل خروجی کل حوضه تعیین گردید. برای این منظور، با استفاده از روش واکنش سیل واحد در محیط مدل Hec-Hms زیر حوضه های حوضه آبخیز شرق دامغان از نظر سیل خیزی اولویت بندی شدند. عوامل روندیابی آبراهه ها و موقعیت مکانی زیرحوضه ها در سیلاب خروجی حوضه تأثیر گدارند، از اینرو برای اجرای برنامه های کنترل سیلاب در بالا دست حوضه های آبخیز بزرگ باید نحوه تأثیر زیرحوضه ها را بر سیلاب حوضه بررسی کرد و با توجه به سهم آنها در سیل خروجی آنها را اولویت بندی کرد. در این پژوهش از روش شبیه سازی هیدرولوژیکی توسط نرم افزار Hec-hms برای بازسازی مدل حوضه و بررسی و روندیابی هیدروگراف های سیل در آن و برای تعیین سهم مشارکت هر یک از زیر حوضه ها در دبی محل مورد نظر هیدروگراف سیل خروجی با مشارکت کلیه زیر حوضه ها در این مطالعه موردی محاسبه شد. سپس با استفاده از روش SSSE با حذف متوالی و یک به یک زیرحوضه ها از فرایند روندیابی داخل حوضه ، میزان مشارکت هر یک از آنها در دبی اوج خروجی حوضه بدست آمد. برای این کار در هر بار اجرای مدل ، هیدروگراف یکی از واحدهای هدرولوژیک از روندیابی داخل حوضه حذف و دبی خروجی حوضه بدون در نظرگرفتن آن واحد، شبیه سازی شد. بدین طریق پس از اتمام روندیابی هر یک از واحدهای هیدرولوژیک میزان تاثیر آنها در کاهش دبی خروجی حوضه بدست آمد. نتایج نشان می دهد که زیرحوضه های A3 و A4 بیشترین تأثیر را بر سیل خروجی حوضه دارند.

سیل خیزی، GIS، مدل HEC-HMS، حوزه آبخیزشرق دامغان