مدیریت بهره برداری و تخصیص بهینه منابع آب جهت تعیین الگوی مناسب کشت (رهیافتی از مدل برنامه ریزی کسری آرمانی)

امروزه برداشت های بی رویه از منابع آب زیرزمینی افت شدیدی را در کمیت و کیفیت این منابع ایجاد نموده و کشاورزی پایدار را در معرض خطر و تهدید قرار داده است. رشد بی رویه جمعیت و نیاز به منابع آبی بیشتر در سال های آتی ایجاب می کند که راهکارهای مدیریتی در زمینه برداشت صحیح از منابع آب، مهار آب های سطحی و استفاده بهینه از آن ها، تغذیه آب های زیرزمینی و افزایش بهره وری منابع آب در برنامه های اجرایی، به ویژه در بخش کشاورزی تحت اولویت قرار گیرند، در این راستا بهینه سازی مصرف آب به عنوان گام اولیه می تواند نقش مهمی را ایفا نماید. تحقیق حاضر دو هدف اصلی را در منطقه رودبار الموت استان قزوین دنبال می کند: ابتدا بهره برداری صحیح از منابع آب های سطحی و زیر زمینی و تخصیص بهینه این منابع در بخش کشاورزی و سپس تعیین الگوی بهینهی کشتی که منجر به دستیابی حداکثر سود برای کشاورزان منطقه مورد مطالعه شود. برای نیل به اهداف دو جانبه فوق از مدل برنامه ریزی کسری آرمانی و داده های آماری سال 1390 استفاده شد.حل مدل و تحلیل داده ها نیز در محیط نرم افزاری Excel صورت گرفت. نتایج حاصل پس از حل مدل پیشنهادی نشان می دهد که با تخصیص بهینه منابع آب علاوه بر کاهش میزان آب مصرفی در مزارع، هزینه و نیروی کار بکار رفته در هر هکتار از اراضی کاهش یافته و شاخص کارایی «نسبت سود به مصرف آب» در حدود 13 درصد افزایش یافته است.

Keywords:

الگوی کشت , برنامه ریزی کسری آرمانی , مدیریت منابع آب , منطقه الموت , Excel