راضیه رمزی - دانشجوی کارشناسی ارشد منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
علی شهیدی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
عباس خاشعی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

رشد سریع جمعیت به ویژه در میان کشورهای در حال توسعه سبب گردیده است که تأمین غذا در سرلوحه هر گونه برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشورها قرارگیرد. لذا کنترل تقاضا و بهینه سازی مصرف آب و به عبارتی مقوله مدیریت آبیاری در دستور کار قرار گرفته است. عامل افزایش محصول در کشورهای توسعه یافته، شناخت امکانات بالقوه اقلیمی و نیازهای آب و هوایی گیاهان میباشد. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی روشهای تخمین تبخیر- تعرق و پهنه بندی آن با استفاده از روشهای زمین آمار همراه با تجزیه و تحلیل آنها برای به کارگیری در مدیریت آبیاری در استان خراسان جنوبی میباشد.تخمین تبخیر- تعرق با سه روش برای ایستگاههای سینوپتیک انجام شد. با توجه به اینکه یکی از مشکلات این منطقه کمبود داده ها و افزایش خطا در پهنه بندی پارامترها میباشد به همین منظور با استفاده از دمای هوا در ایستگاه های تبخیرسنجی، تبخیر و تعرق با روش هارگریوز محاسبه شد و با توجه به نتایج تبخیر و تعرق در ایستگاههای سینوپتیک، رابطه رگرسیونی بین روش هارگریوز و دو روش دیگر به دست آمد. در نتیجه از روی معادلات به دست آمده میزان تبخیر و تعرق روشهای پنمن و بلانی کریدل نیز در ایستگاههای تبخیرسنجی معلوم شد. با توجه به تصاویر حاصل از پهنه بندی نرمافزار Arc Gis 9.3 مشخص شد که نتایج دو روش تخمین تبخیر - تعرق پنمن و بلانی کریدل کاملاً مشابه هم هستند. همچنین از مقایسه ریشه میانگین مربعات خطای چهار تحلیلگر زمین آمار کریجینگ کروی و نمایی، کوکریجینگ و IDW معلوم گردید روش کوکریجینگ در اکثر ماهها کمترین خطا را دارا میباشد.

پهنه بندی، تبخیر و تعرق مرجع، خراسان جنوبی، زمین آمار، مدیریت آبیاری