مریم زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری عضو باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان
مجید صوفی - استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
مسعود نجابت - استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
لادن جوکار - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

یکی از عوامل اصلی تهدیدکننده پایداری منابع اراضی و توسعه پایدار کشور، فرسایش آبی است. تمرکز مناطق مهم آبکندی عمدتاً در اطراف مناطق دارای توسعه شهری و تمرکز جمعیت میباشد به طوریکه بیشترین مساحت اراضی لخت و بیشترین طول جاده خاکی مربوط به مناطق دارای تمرکز بیشتر جمعیت و توسعه شهری میباشد که دارای مساحت بیشتری از آبکند هستند. فرسایش آبکندی به دلیل تولید رسوب و خسارات فراوانی که در نتیجه تخریب اراضی، راهها و سزز های عمرانی در استان فارس وارد مینماید از اولویت بالایی برخوردار است. یکی از مهبترین علل ایجاد آبکندها در کشورهای مختلف دخالت انسان در تغییر کاربری اکوسیستم و اقدامات انجام شده در آن اعلام شده است. در این پژوهش بعد از تعیین مناطق آبکندی در دو منطقه علامرودشت لامرد و فداغ لارستان، حوزه آبخیز منطقه آبکندی ترسیم و کاربری های مختلف اراضی بررسی و تفکیک و مساحت آنها با استفاده از مساحت سنج دیجیتال و طول جاده نیز با استفاده از مساحت سنج اندازه گیری گردید. در هر منطقه، 30 آبکند فعال و معرف جهت بررسی انتخاب شد. با تقسیم طول آبکندها به مسیرهای معین و اندازه گیری مقاطع عرضی، حجم آبکندها محاسبه شد. در این تحقیم رابطه بین مساحت کاربریهای مختل با مساحت و حجم فرسایش آبکندی با استفاده از روابط رگرسیونی مورد بررسی آماری در محیط SPSS قرار گرفت. نتایج نشان دادند فرسایش آبکندی با سه عامل مساحت اراضی بایر، زراعت دیم و طول جاده در سطح 1 درصد با ضریب تبیین 98/3 درصد رابطه معنی داری دارد در این بین طول جاده و مساحت اراضی بایر بیشترین تاثیر را دارند.

آبکند، تولید رسوب، علامرودشت لامرد، فداغ لارستان، کاربری اراضی