زهره نامدار - استاددانشگاه پیام نورمرکز مشهد

خلیج فارس به سبب موقعیت طبیعی جغرافیایی و ارتباطی ویژه ای که دارد همواره موردتوجه دولت ها و قدرتهای بزرگ و کوچک درطول تاریخ بوده است اما شواهد فراوانی وجوددارد که نشان میدهد که دردوران اغازتاریخی و پیش ازآن جوامع بصورت گسترده دچارپیچیدگی تمدن ها شوند فعالیت های بازرگانی درحوزه خلیج فارس و اقیانوس هند وجود داشته است قدرت و ثروتی که تجارت دریایی نصیب دولت ها و ساحل نشینان می کرد سبب شد بازرگانیدراین حوزه رونق بگیرد و بی وقفه ادامه یابد دراین پژوهش صرفنظر ازفعالیت های غیرایرانیان روابط تجاری ایران و هند ازطریق راه های ابی ازاغاز تا اواسط قرون اسلامی مورد بررسی قرارگرفته است چنانکه خواهیم دید براساس مدارک باستانشناسی هزاره سوم قبل ازمیلاد سراغازی براین روابط می باشد دردوران تاریخی به ویژه عصر ساسانیان ایران حاکم مطلق این حوزه ارتباطی است و سیاست ها و ابادانی های زیادی براساس بازرگانی خلیج فارس و سلطه کامل برآن شکل میگیرد روابط بازرگانی ایران و هند گرچه دراغاز یکسویه بوده و صادرات ازدره سند به سواحل خلیج فارس صورت میگرفته است اما به مرور زمان مبادلات پایاپای شده و حجم صادرات و واردات هرمنطقه تقریبا برابر شده است

خلیج فارس ، اقیانوس هند ، بازرگانی دریایی ، سواحل و بنادرایرانی