حسین فراهانی - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان
سمیه عبدلی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه زنجان

مفهوم سرمایه اجتماعی یک مفهوم فرا رشته ای است که طی پانزده سال اخیر مورد توجه بسیاری از شاخه های علوم انسانی قرار گرفته است. این مفهوم ، در تحلیل های اجتماعی – اقتصادی پیرامون توسعه جوامعروستایی نیز مطرح شده وتاثیرات زیادی به بنیان های علمی واجرایی توسعه نواحی روستایی می گذارد وبر منابع موجود در روستا تاکید دارد. این منابع شامل:( روابط انسانی ،شبکه ها و نها دها در ساختار اجتماعی)است. در هر حال، روستاها در فرایند دستیابی به توسعه همه جانبه به دسترسی شاخص های سرمایه اجتماعی نیازمندند. یکی از آسیب های جدی که در حال حاضر، خصوصاً در کشورهای جهان سوم اجتماع روستایی را ازرسیدن به توسعه باز می دارد، نادیده گرفتن یا کمرنگ دیده شدن عامل سرمایه اجتماعی است. در راستای مطرح شدن این مفهوم شیوه های برنامه ریزی نیز بایستی با در نظر گرفتن شاخص هایی همچون سرمایهاجتماعی، پایداری ومشارکتی بودن صورت پذیرد. با توجه به مفهوم سرمایه اجتماعی می توان، توسعه پایدار روستایی را غنی سازی کنش های اجتماعی ناشی از افزایش تمایل به مشارکت واعتماد دانست. لذا در اینپژوهش، سه شاخص مد نظر پاتنام (اعتماد، مشارکت وشبکه ها) در رابطه با نقش سرمایه اجتماعی در توسعهپایدار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. حال در این میان، نمی توان نقش کلیدی و انکار ناپذیر دولت رانیز، نادیده گرفت؛ وبرای دولت نیز با توجه به گستردگی فعالیتهایش ، جزء از طریق هم اندیشی و مشارکت با مردمروستا در یک ساختار مشارکتی، راه حل دیگری وجود ندارد. لذا هدف پژوهش حاضر، بیان ابعاد وشاخص های اصلی سرمایه اجتماعی، دیدگاه های توسعه وبیان اهمیت نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار روستایی وبیاننقش و عملکرد دولت در رسیدن به توسعه روستایی از طریق این سرمایه ودر نهایت ارائه مدل مفهومی مرتبط با سرمایه اجتماعی وتوسعه پایدار روستایی می باشد. روش پژوهش ازنوع توصیفی – تحلیلی وگردآوری اطلاعات هم اسنادی – کتابخانه ای می باشد.

سرمایه اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، توسعه پایدار روستایی