محمد مهدی حسین زاده - استادیار دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی
احمد نوحه گر - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه هرمزگان
رضا اسماعیلی - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور
راحله افشار - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور

استان هرمزگان طی ده ه های گذشته در فرآیند اقتصاد ملی، بعنوان یکی از استانهای منتخب، موردتوجه ساخت کلان ملی بوده است که متأسفانه این توجه بیشتر از دید منافع ملی مدنظر قرار گرفته است تا مقولهتوسعه منطقه ای و محلی استان . ساخت اقتصادی ایجادشده در این استان به سمتی بوده است که این استان را با توجه به قابلیت های مکانی خود، در مسیر تقویت یک حاشیه فعال اقتصادی سوق دهد . این فعالیتصرفاً در مکانهای منتخب شهری استان صورت گرفته، به گون ه ای که روند اسکان جمعیت در مرکز استان طی 4 دهه گذشته45-85نرخ رشدی برابر با حدود 7 درصد را تجربه کرده است و به تبع آن اقتصاد رسمی و غیررسمی فعال در شهر نیز روند رو به گسترشی را طی نماید. توسعه سریع فیزیکی شهر باعث گردیده اس ت که کلیه برنام ه های عمرانی و توسع ه ای، دنباله رویمشکلات عمومی شهر باشند تا اینکه قادر به هدایت و کنترل مسائل ایجادشده و لذا محلات گسترد ه ای از شهر همچنان در حا ل حاضر است دس ت به گریبان مشکلات زیربنایی خود هستند . فقدان اهرم نظارت،شرایط خاص سیاسی و اجتماعی دو دهه گذشته، مشکلات عمومی استان بویژه در خصوص خشکسالی و سرمایه گذاریهای سنگین ملی، باعث شد هاند تا جریان مهاجرت و اسکان همچنان به بندرعباس بعنوان یکواقعیت، تداوم پیدا کند. بطورکلی قالب توسعه فضای شهر را بر اساس دوره های زمانی و با توجه به عکس هوایی سال 1335 به صورت زیر می توان اراده داد مرحله اولیه تا قبل از سال 1300 که می توان شهر را به شکل روستاهایی تصور کرد که به موازاتهم مستقر شده اند که باعث شکل گیری اولیه شهر بندرعباس گردیده اند. -2 مرحله دوم از سال 1300 تا 1345 را می توان شکل گیری کند توسعه فضایی و فیزیکی شهر نام بردکه با افزایش جمعیت، شهر نیز با تبعیت از آن گسترش پیدا می کند . در این دوره حد کالبدی شهر در جهات شمال و همچنین شرق ظرفیتی برای پذیرش تعداد زیاد جمعیت داشته است.-3 مرحله سوم، 1345 تا 1375 که می توان مهمترین دوره در رشد فیزیکی شهر نام نهاد . وجود اراضی خالی در درون شهر و ساخت و ساز آنها، استقرار صنایع بزرگ در سطح ملی، انجام اصلاحات ارضی، مهاجرت بی رویه روستاییان، افزایش قیمت جهانی نفت، بروز جنگ تحمیلی و ... از جمله عواملی است که موجب توسعه شهر در این دوره گردیده است.-4 مرحله چهارم ، از سال 1375 تا کنون که با کاهش نرخ رشد جمعیت و کاهش مهاجرت ها مشخص می شود . ساخت و سازهایی که در این دوره صورت می گیرد در درون خود شهر انجام می پذیرد، به جزبافت های گسسته ای که در محدوده های شرقی شهر انجام شده است. بر اساس مشاهدات میدانی و درصدهای بدست آمده ملاحظه می شود که اکثر حرکات جمعیتی درونشهری است و مهاجرت در داخل شهر بندرعباس و بین محلات بیشتر از شهرستان بندرعباس و سایر مکان های شهری و روستایی استان و کشور است . بنابراین رفت و آمدهای درون شهری توجیه کننده اصلی مهاجرت به حساب می آید

توسعه فیزیکی، بندرعباس، مهاجرت روستایی، فضای شهری