عظیم علی شائی - مربی و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور گرو ه آموزشی جغرافیا،صندوق پستی ۷۹۶۳-۵۶۷۶۱ تهران ،ایران .

اسکان غیر رسمی نوع و فضای خاصی از زندگی شهری است که در تمامی یا برخی جهات کالبدی،اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی ،سیاسی، حقوقی و تحولات تاریخی با فضاهای مجاور خود تفاوت فاحشی دارد . سکونتگاهها غیررسمی هر چندجلوهای از فقر است اما بازتاب کاستیها و نارساییهای سیاستهای دولتی و بازار رسمی نیز محسوب میشوند. اسکان غیررسمی به سبب باز تولید فقر و گسترش آن، به مخاطره انداختن محیط زیست و تحمیل هزینهای بیشتر برای حلمشکلات در مقایسه با هزینه پیشگیری از آنها، تهدیدی جدی برای پایداری و انسجام جامعه شهری و نیازمند تدابیر ویژهایبرای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آنها در آینده است از آنجا که اسکان غیررسمی از زمینهای فراتر ازمکان آن نشأت میگیرد و بر محیطی فراتر از مکان آن نیز تأثیر میگذارد، چارهجویی این مسأله به سیاستگذاری و اقداماتینه فقط در سطح محلی آن، بلکه در سطح ملی نیاز دارد تاثیر بخش مردمی در امور شهر، همواره غیرمستقیم و تا اندازه ای ناچیز بوده است. با این وجود در تئوری های جدید برنامهریزی شهری بر نقش مردم در امور شهر و همچنین بر لزوم مشارکت در مداخله در شهرها تاکید شده است. توانمند سازی نوعی نگرش به اسکان غیر رسمی است که در آن دولتها کوشش میکنند به جای طرز نگرشی مقابله و تخریب محیطیتوانمند تحت شرایطی که مردم ساکن در محلات با استفاده از منابع تحت مالکیت خود و تولیدشان بتوانند راه حلهایی محلی برای مشکلات مسکن و سرپناه خود پیدا کنند این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و همچنین بهرهگیری از - منابع کتابخانههاو نتایج همایشها و کنفرانسها گردآوری شده است و با ارائه تعریفی از اسکان غیررسمی و بررسی اجمالی ویژگیهای سکونتگاههای غیررسمی به ابعاد گوناگون مشارکت مردم در ساماندهی این گونه سکونتگاهها میپردازد.

اسکان غیررسمی، ساماندهی، مشارکت مردمی