جمشید تیموری - کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی، اقلیم شناسی
جعفر مرشدی - عضو هیئت علمی گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
محمد تیموری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی،فرایندهای جداسازی

بارندگی را می توان مهمترین عاملی دانست که بطور مستقیم در چرخه هیدرولوژی دخالت دارد. منظور از بارندگی کلیه نزولات جوی است که به سطح زمین وارد می شود. از زمانی که یک قطره باران در هوا تشکیل می شود تا موقعی که بهزمین می رسد. بارندگی در سطح کره زمین دارای تغییرات مکانی و زمانی زیادی است. اقلیم نتیجه تاثیر توام پدیده های هواشناسی است.تغییر اقلیم و بحران آب از مهم ترین چالش های جامعه جهانی قرن حاضر هستند. لذا به دلیل اهمیت و تاثیرعنصر اقلیمی بارش بر شرایط محیطی و نیز نقش آن در توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، بررسی تغییراترفتاری آن در بازه های زمانی طولانی مدت و کوتاه مدت ضروری است. با توجه به اینکه در تحقیق مورد نظر بدنبال تاثیرات کاهش بارندگی در پی خشکسالی های اخیر در دشت دهلران هستیم، بنابراین آمار و ارقام میزان بارندگی را از دو ایستگاههواشناسی)سینوپتیک و وزارت نیرو( دوره آماری 32 ساله 1392-1369 دریافت و برای تجزیه و تحلیل های د وره های - آماری از تکنیک GIS استفاده شده است.محدوده مطالعاتی بین طول شرقی 63 درجه ، 22 دقیقه ، 36 ثانیه تا 64 درجه ، 23 دقیقه ، 46 ثانیه وعرض شمالی 23 درجه، 62 دقیقه، 23 ثانیه تا 22 درجه، 21 دقیقه، 64 ثانیه می باشد. کل دشت دهلران در استان ایلام با مساحت932/4کیلومتر مربع محدوده اصلی آبخوان را تشکیل میدهدکه شامل: دشت دهلران حدود 62316 کیلومترمربع و دشت برتش حدود 226 کیلومتر مربع و 643 کیلومتر مربع از آن شامل ارتفاعات مشرف به دشت . که دارای اقلیمی گرم و خشک با میانگین بارندگی سالانه حدود240/7میلیمتر، متوسط میزان تبخیر سالانه 215513 میلیمتر ومیانگین رطوبت نسبی بلند مدت سالانه 21 % طی یک دوره 32 ساله1369-92 میباشد. نتایج حاصله نشان می دهد که در بررسیتاثیر عنصر اقلیمی)بارش( بر روی میزان ذخایر آبی دشت دهلران، طبق قاعده کلی اصل همبستگی بین دو متغیر بارش و تغییرات حجم آبخوان، همبستگی مستقیم و ضریب همبستگی رگرسیون بدست آمده در نمودار عدد 121 را نشان می دهد که چنین استنباط می شود بین دو متغیر رابطه معنادار ومستقیم وجود دارد و با استفاذه از شاخص SPI و ترسیم نمودار آن با متوسط تراز سطح آب در طول دوره 32 ساله روند تغییرات بارندگی سالانه، که بطور نسبی در حال کاهش نسبت به طول دوره آماری می باشد، را بدست آورده که نشان دهنده تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی های پی در پی در منطقه است

بارندگی ،تغییر اقلیم ، دشت دهلران، سیستم اطلاعات جغرافیایی ،ضریب همبستگی رگرسیون