مصطفی شیرمحمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
سیدهادی قدوسی فر - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

پیشینه معماری سرزمین ایران حاوی تجربیات گرانبهائی است، که چون میراثی جاودان در اختیار ما قرار گرفته است. معماری خانه های بومی تهران واجد ارزش های فراوان در شیوه های استفاده بهینه از انرژی و بهره برداری اکولوژیک از انواع انرژیها و خصوصاً کاربرد انرژی های پایدار و بی زیان است. امروزه اصول طراحی اقلیمی به فراموشی سپرده شده و جامعه دچار معضلاتی ناگوار گشته است.آنچه موجب ایجاد دگرگونی و تحول در معماری ایران گردیده دگرگونی فکری و فرهنگی جامعه ایرانی است که از دوره صفویه آغاز و در دوران قاجار و به خصوص پهلوی اول به اوج خود رسید. نگاه به گذشته نشان می دهد که معماری بومی درایران نه تنها پاسخگوی نیازهای انسان بوده، بلکه فراتر از آن و در جهت رشد و تعالی آن نیز عمل نموده است . بر این اساس شناخت راهکارهای اقلیمی به کار رفته در معماری بومی به دلیل توجه به روابط اجتماعی و اقتصادی و همچنین ارتباط با محیط طبیعی و نمادهای فرهنگی امری لازم و ضروری به نظر می رسد . لذا در پژوهش حاضر با استفاده از اطلاعات موجود مطالعات کتابخانه ای و مطالعات کیفی ، مشاهده، و پژوهش کاربردی از لحاظ هدف به درک اهمیت معماری بومی در جهت تحقق معماری پایدار پرداخته شده است .نتایج حاصل از پژوهش در این مقاله که نمونه های موردی خانه های بومی تهران دوره قاجار را مورد بررسی قرار داده است، نشان می دهد که با توجه به ضوابط طراحی بیان شده خانه ها با اقلیم این منطقه تا حدودی زیادی دارای هماهنگی لازم بوده اند.

عناصر اقلیمی، دوره قاجار، معماری بومی، اقلیم، خانه های بومی