سعید رهرومهربانی - عضو هیئت علمی گروه معماری دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه کرمانشاه ایران
فاطمه علی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشکده هنرو معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج سنندج ایران

گونه شناسی معماری ایران و تحقیق در شناخت هویت و ارزش های اصیل معماری، امری بس مهم و زمینه ساز انتقال تجربه های گذشتگان به آینده است. جداره ی خیابان در واقع سیمای فضاهای جمعی و حاوی ارزش های فرهنگی ومحیطی جامعه است که در دوران های مختلف شکل گرفته و به عنوان شناسنامه ی یک جامعه حاوی میراث فرهنگی آن به شمار می رود . این مقاله تلاشی در جهت شناسایی گونه ای از معماری ایرانی است که پس از تحولات صنعتی شکل گرفته ودر آن ارزش هایی از هویت سیمای شهری ایران وجود دارد و هیچ گاه از این دیدگاه طبقه بندی و ارزش یابی نشده است .بخش نخست مروری است بر دوران تحول اجتماعی و فرهنگی جامعه ای قاجار تحت تأثیر دگرگونی های شگرف و سریع جامعه ی جهانی که خود، عامل جنبه های مختلف نوگرایی در جامعه شده و سبب تحول و نوگرایی در معماری قاجار بودهاست . معماری دوره ی قاجار به عنوان معماری دوران تحول، مقارن با ورود اتومبیل و معرفی خیابان به بافت شهری، اولین الفبای معماری خیابان را پایه گذاری نموده و کم کم هویتی نو در این سنت به وجود آورده است .بخش میانی مقاله، دوران متحول معماری و سیمای خیابان را در ایران به سه دوره تقسیم و توسعه ی کالبدی خیابان، ویژگیهای عمومی و هویت بنا و جداره در هر یک از این سه دوره را تحلیل و معرفی نموده است . در پایان، نتیجه گیری از معضلات کالبدی خیابان معاصر، و قوانین و مقررات و عواملی که به اغتشاش موجود در سیمای شهر دامن زده به صورت یک قطعنامه ارائه شده است .

معماری ، خیابان سیمای شهری ، هویت ، کالبد ، گونه شناسی