محمدحسین سلحشور - کارشناس ارشد علوم سیاسی و دانشجوی رشته حقوق بین الملل دانشگاه پیام نور تهران

منطقه خاورمیانه بعنوان حلقه اتصال سه قاره آفریقا، آسیا و اروپا محسوب میشود. علاوه بر جایگاه جغرافیایی مهم خاورمیانه، وجود گسترده شاهراههای بین المللی در این منطقه موجب طمع بیش از پیش قدرتهای بینالمللی جهت نفوذ در آن شده است. تنگه بسفر و داردانل در ترکیه، کانال سوئز در مصر، تنگه هرمز در ایران، باب المندب در یمن، خلیج فارس، خلیج عدن و... بسان بخشی از اهمیت راهبردی این منطقه لحاظ میشود .نگاهی به تحولات تاریخی در یک سده گذشته نشان میدهد که بارها قدرتهای جهانی جهت بسط نفوذ خویش در منطقه زمینه ایجاد بحران را در آن فراهم نمودهاند. تلاش روسها جهت دستیابی به آبهای آزاد ودر کنترل قرار دادن تنگههای حیاتی ترکیه، استعمار طولانی بریتانیاییها در اقصی نقاط خاورمیانه، نفوذ فرانسویها در منطقه شامات و حضور نوین آمریکا در سراسر خاورمیانه پس از جنگ جهانی دوم هموارهموجب بیثباتی در سطح منطقه شده است . منطقه خاورمیانه بعنوان قلب اوراسیا به لحاظ ژئواستراتژیکی، محل عبور خطوط زمینی، راه آهن و هوایی بخش عظیمی از جامعه بین المللی محسوب میشود. این منطقهمحل عبور تراتزیت هوایی و زمینی میان اروپا و آفریقا با هند و آسیای شرقی محسوب میشود که بر ابعاد راهبردی آن میافزاید. مقاله حاضر با استفاده از روش پژوهشی توصیفی و استنادی به بررسی اهمیت - جغرافیائی ، سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی خاور میانه در جهان سیاسی امروز پرداخته و نظریه های مهم کارشناسان در مورد این تنگه مهم را واکاوی نموده است .

خاورمیانه ، ژئوپلتیک ، سیاست ، فرهنگ ، اقتصاد غرب