فرید سمیع زاده - دانشگاه علوم و فنون مازندران
جواد تیرگریان - دانشگاه علوم و فنون مازندران

امروزه ارایه دهندگان سرویسهای چندرسانه ای نگران پخش و انتشاربی رویه ناشی ازکپی غیرمجاز داده های دیجیتال هستند برای حفاظت ازمحصولات دیجیتال دربرابرکپی غیرمجاز یکی ازراه ها استفاده ازتکنیک نهان نگاری می باشد دراین مقاله بطور خلاصه مروری برروشهای مختلف نهان نگاری تصاویر دیجیتال شده است شناخت مشکلات اصلی درنهان نگاری تصاویر و راه حلهایی که بیشتر معمول می باشند برای این مهم بررسی شده است ابتدا به رویکردهای مختلف جایگذاری و پنهان سازی داده می پردازیم بدلیل تاثیر قابل توجه بازیابی واترمارک درقابلیت اطمینا سیستم های نهان نگاری توجه ویژه ای به این بخش شده است که ازجمله کاربرد روشهای فراابتکاری دراین بخش می باشد درانتها به مشکلات مهمی که نیاز به ارایه راه حل دارند اشاره میشود و بعضی ازرویکردهای تحقیقاتی اینده ازآن جمله روشهای فراابتکاری معرفی میگردند

نهان نگاری ، جایگذاری ، آشکارسازی ، حوزه مکان ، حوزه تبدیل ، الگوریتم های فراابتکاری