جلال احمدی
نادر برهمند

سرریزهای جانبی سازه های هیدرولیکی هستند که نقش بسزایی در کنترل و مدیریت آب ذخیره شده سدها را دارند. این سازه ها بصورت یک کانال روی سد ساخته شده و زمانیکه ارتفاع جریان از تاج آن بالاتر رود جریان از روی آن عبور کرده و وارد کانالفرعی می شود. با وجود سادگی ساختار این نوع سازه ها، محاسبه دبی و جریان نوسانی گذرنده از آنها در زمانهای مختلف عمل پیچیده ای محسوب شده که نیاز به تنظیمفاکتورهای متعددی می باشد. ضریبی بنام ضریب دیمارچی در روابط شدت جریان سرریز وجود دارد که سابقاً بسیاری از محققین آن را با روش سعی و خطا اندازه گیریمی کردند. در این مقاله با استفاده از مجموعه داده ای که شامل فاکتورهای مرتبط بااین ضریب هستند، مدل شبکه عصبی پرسپترون چندلایه با پارامترهای مختلف ایجاد شد. سپس از الگوریتم کلونی زنبور عسل بعنوان الگوریتمی بهینه ساز به موازاتالگوریتم شبکه عصبی مصنوعی جهت کم کردن اثر کمینه های محلی، پیاده سازی شد. نتایج نشان داد که الگوریتم بهینه ساز اثر مثبتی هم روی حداقل کردن نوسان هاینمودار معیارهای خطا در طول نرون های لایه پنهان و هم بهبود نتایج نهایی نسبت به شبکه عصبی استاندارد داشته است

سرریزهای جانبی، ضریب دیمارچی، شبکه های عصبی پرسپترون چندلایه، کلونی زنبور عسل