مرضیه دهقانی - دکترای برنامه ریزی درسی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران
خسرو صفدری - کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان انطباق محتوای کتاب درسی ریاضی و راهنمای برنامه درسی ریاضی پایه اول بر اساس الگوی هدف گذاری برنامه درسی ملی میباشد. بر این مبنا ضمن تحلیل محتوای کتابهای مذکور، از دیدگاههای دبیران نیز استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه این پژوهش، شامل دو بخش است اول: کتاب درسی ریاضی و کتاب راهنمای برنامه درسی پایه اول ابتدایی که به صورت سرشماری، تمامی دروس کتاب درسی ریاضی اول دوره ابتدایی و از کتاب راهنمای برنامه درسی، نیز کل کتاب مورد تحلیل واقع شد. دوم: تمامی دبیران پایه اول ابتدایی شهرستان ارومیه به تعداد 363 نفر که از این تعداد 105 نفر به عنوان حجم نمونه آماری برآورد گردیده است. از پرسشنامه برای گردآوری داده ها به منظور بررسی نظرات معلمان استفاده گردیده است. همچنین سوالهای پژوهشی علاوه بر روش تحلیل محتوا، به وسیله آمار استنباطی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان مطابقت محتوای کتاب درسی و کتاب راهنمای برنامه درسی با تعداد اندکی از مقوله های الگوی هدفگذاری برنامه درسی ملی در حد تقریبا متوسط و زیر متوسط و در تعداد بیشتری از مقوله ها میزان مطابقت در حد کم و تعداد قابل توجهی از مقوله ها نیز هیچگونه انطباقی با محتوای کتاب درسی و کتاب راهنمای معلم چه در بخش تمها و چه در صفحات کتاب درسی و کتاب راهنمای معلم نداشته است. با بررسی نظرات معلمان نیز مشخص گردید، میزان مطابقت محتوای تمها و صفحات کتاب درسی با مقوله های الگوی هدفگذاری برنامه درسی ملی(عرصه ها و عناصر) در حد قابل قبولی نیست. یعنی نتایج حاصل شده از طریق تحلیل محتوای کتاب درسی با نتایج به دست آمده از نظرات دبیران همسوست. همچنین میزان پراکندگی پرداختن به مقوله های الگوی هدفگذاری برنامه درسی ملی در کتاب درسی و کتاب راهنمای معلم نیز یکسان نیست.

برنامه درسی ریاضی، راهنمای برنامه درسی، برنامه درسی ملی، الگوی هدفگذاری برنامه درسی و تحلیل محتوا