صغری شهربابکی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور
محمود قدیری - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور
زهره نظری - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور
صالحه حسینی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور

با توجه به اینکه مخاطرات طبیعی ویرانگر سبب بروز مشکلات روانی- رفتاری دیرپا و آزاردهنده در آسیب دیدگان و بازماندگان میشود و تا ماهها و گاهی سالها امکان فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی را از آنانمیگیرد باید بدنبال شیوههایی باشیم که از طریق آنها، کیفیت یا مقیاس انسانی را به محیطهای شهری حتی پس از وقوع مخاطرات طبیعی بازگردانیم. لازم به ذکر است مناطق یا کشورهای دارای ذخیره بالای سرمایه اجتماعی (برحسب اعتماد تعمیمیافته و تعهد مدنی)، در مقایسه با جوامع دارای اعتماد و تعهد مدنی اندک به سطوح بالاتری از رشد دست مییابند. در این ارتباط، مقاله حاضر به تحلیل وضعیتسرمایه اجتماعی و تعلق مکانی شهر بم پس از زلزله پرداخته است. در این پژوهش، با توجه به مبانی نظری موجود، دو فرضیه بدین عبارت ارائه شد: 1) وضعیت سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی محلاتبازسازی شدهی شهر بم پس از زلزله دارای تفاوت است. 2) بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی محلات شهر بم پس از زلزله با وضعیت اجتماعی- اقتصادی آنها رابطه وجود دارد. جهت آزمون فرضیهها، از طریق روش شاخصسازی و تکنیکهایSAW و AHP وضعیت سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی در قالب دو شاخص و 22 معرف تعریف عملیاتی شد. دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامه و روش نمونهگیری خوشهای، و از 310 خانوار نمونه (بر حسب روش کوکران) بدست آمد و از طریق روشهای همبستگی پیرسون و اسپیرمن، واریانس یکطرفه و آزمون توکی تحلیل شد. نتایج نشان داد که سرمایه اجتماعی وتعلق مکانی محلات بازسازی شدهی شهر بم پس از زلزله دارای تفاوت است اما با متغیرهای شغل، درآمد و تحصیلات رابطهی معناداری را نشان نداد.

شهر بم، زلزله، بازسازی، سرمایه اجتماعی، تعلق مکانی