الهه کمالی - عضو گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ایلام
مهدی زارع - دانشیار زلزله شناسی مهندسی، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

از مهمترین حوادث طبیعی که در کشور ما رخ میدهد، زلزله میباشد که به دلیل شدت خسارات و تلفات حاصل از آن،به یکی از بحرانهای بزرگ در کشور تبدیل شده است. حوادث و سوانح علاوه بر خسارات مالی و جانی برای شهروندانامروزه بهعنوان یکی از موانع مهم روند توسعه کشورها بهحساب میآیند از این رو برای مقابله با سوانح و کاهش اثرات آنها بویژه در شهرها باید دولتهای محلی اقدامات جدی را در مسیر کاهش ریسک و ایجاد پایداری در شهرها صورت دهند.یکی از گامهای اساسی در کاهش خطر زلزله تعیین میزان آسیبپذیری فضاهای شهری موجود و شناخت نقاط ضعف آنها در برابر زلزله میباشد. از آنجا که راههای ارتباطی یکی از مهمترین عناصر در افزایش یا کاهش آسیبپذیری یک شهر است، و در واقع میتوان شبکه معابر شهری را جزء مهمترین عوامل آسیبپذیری مناطق شهری دانست که دارایارتباط تنگاتنگی با تأمین فضای امن در هنگام وقوع زمینلرزه و افزایش سرعت عملیات امداد و نجات پس از وقوع بحران میباشد. و با توجه به این که اکثر شریانهای حیاتی قبل از تدوین معیارهای طراحی مقاوم در برابر زلزله ساخته شدهاندلازم است مقاومسازی راهها و شبکه معابر شهری جهت ایمنسازی فضاهای شهری مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی استانداردهای ایمنسازی راهها و شبکه معابر شهری مطرح خواهد شد. تعدد مسیرهای دسترسی شهر بر کاهش میزان آسیبپذیری و کاهش تلفات تاثیر به سزایی خواهد داشت، در واقع شبکه امنشهری به عنوان مجموعهای پیوسته و سازمان یافته از شبکه معابر اصلی و مهمترین مراکز موردنیاز در مواقع بحران بیش از پیش ضرورت می یابد شبکهای که تحت هر شرایطی باید اختلال در آن جلوگیری به عمل آید تا امدادرسانی در مواقع بحران از طریق آن صورت گیرد. میتوان گفت الگوی مطلوب شبکه راهها و همجواری راه و ساختمان میبایست به گونهای باشد تا در هنگام وقوع زلزله امکان فرار، پناهگیری، امدادرسانی و اسکان در فضای باز مناسب را فراهم سازد.

زمین لرزه، آسیبپذیری، ایمنسازی، شبکه معابر شهری