علی منصوری - استادیار گروه مدیریت و حسابداری دانشگاه زنجان
منوچهر نوری شورابی - کارشناس ارشد رشته مدیریت بازرگانی

اندازه گیری های کارایی شرکت های بورسی و ارزیابی و مقایسه کارایی آنها با یکدیگر و رتبه بندی آنها براساس کارای ی همانند منشوری چند وجهی، وضعیتهای گوناگون شرکت و نقاط ضعف و قوت درونی و فرصت و تهدید بیرونی آنها را نسبت به رقبا بیان می دارد لیکنمسئله ای که حائز اهمیت است مدل رتبه بندی و معیارها و فنون ریا ضی مناسب جهت رتبه بندی می باشد از این رو در این تحقیق شرکت های برتر بورس اوراق بهادار تهران در سال 1389 با استفاده از مدل ترکیبی الکتره – تحلیل پوششی داده ها مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابتدا شرکتهای برتر چهار دوره در سال 1389 از سایت بورس استخراج شدند که اجتماع 4 دوره شرکت های برتر (تعداد 60شرکت) برای تحلیل انتخاب گردید و سپس متغیرهای خروجی و ورودی پس از بررسی مطالعات انجام شده تعیین گردیدند و پس از تعیینشاخصها جهت ارزیابی سهام ، اوزان شاخصها با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون محاسبه و شاخصهای خروجی با استفاده از مدل الکتره ارزیابی و شاخصهای موثر شناسایی گردید. نتیجه بررسی نشان داد که شاخصEPSغیر موثر بوده و اثر آن در سایر متغیرها وجود دارد لذا از بین متغیرها حذف گردید و پس از مشخص شدن شاخصهای نهایی برای تحلیل مقدار شاخصها برای پنج سال متوالی1389-1385 استخراج پس از استاندارد سازی سرانجام مدل با استفاده از سه روشDEAبه شرح زیر حل شد. ابتدا روش معمول با استفاده از نرم افزارDEAPانواع کارایی شرکتها برآورد گزدید. با این روش مطلوب ترین وزنها برای شاخصها جهت حداکثر کردن کارایی بدست می آید و چون ممکن است برای شاخصهای کم اهمیت ضرایب بزرگی تخصیص داده شود لذا از نظر خبرگان این رشته استفاده شد که پس از بدست آوردن اوزان ثابت کارایی شرکتها محاسبه شد اما مشکلی که این روش محاسبه دارد این است که با تغییر نمونه آماری از میان خبرگان احتمال دارد اوزان شاخصها تغییر نماید و در نتیجه مقدار کارایی و در نهایت رتبه بندی تغییر نماید لذا به منظور رفع این نقیصه یک بار دیگر بر اساس اوزان متغیر (دامنه اطمینان) کارایی واحدها محاسبه و رتبه بندی شدند و سرانجام با استفاده از اندازه گیری کارایی شرکتها با روشهای مختلفDEA و استفاده از استراتژی ادغام رتبه بندی کاملی از شرکتها بر اساس کارایی ارائه شد

مدل، تحلیل پوششی داده ها، الکتره، کارایی نسبی، بازده نسبت به مقیاس