علی سلاجقه - عضو هیات علمی دانشگاه تهران
حسن احمدی - عضو هیات علمی دانشگاه تهران
مهدیه سنجری - دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

شهری شدن یکی از چالشهای قرن حاضر بوده و بنا بر آمار و اطلاعات منتشر شده در سال 2015، بیش از نیمی از مردم دنیا، یا حدود 4 میلیارد نفر در محیطهای شهری و بیش از 20% افراد در شهرهایی با جمعیت بیش از یک میلیون نفر زندگی می کنند. همچنین گسترش شهرها، غالبا در مناطق آبرفتی با نفوذ پذیری مناسب صورت می گیرد و این موضوع باعث ایجاد فضاهای غیرقابل نفوذ و درنتیجه توسعه و افزایش شدید حجم و حداکثر آبدهی سیلابها می گردد. لذا به منظور مدیریت بهینه مناطق شهری و نیز کاهش تبعات زیانبار مالی و جانی حاصل از روانابهای شهری، ابتدا لازم است نقاط بحرانی سیلابی در هر یک از مناطق شهری تعیین شده و سپس نسبت به رفع مشکل هر یک از این نقاط اقدام گردد. در این بررسی سعی شده با استفاده از نرم افزار مدیریت سیلابهای شهری (SWMM)، نقاط دارای آبگرفتگی، به هنگام وقوع بارشهای 5 و 10 ساله مشخص گردند تا بتوان نسبت به کاهش حجم و دبی حداکثر سیلاب تا حد امکان و به دنبال آن از خطرات شهری ناشی از وقوع سیلابهای 5 و 10 ساله به غایت کاست. بدین منظور، پس از وارد کردن اطلاعات مورد نیاز نرم افزار و در نهایت شبیه سازی مدل SWMM مشخص شد که نقاط دارای آبگرفتگی در هر دو سناریو (بارندگی 5 ساله و بارندگی 10 ساله) در مناطق بالا دست بویژه مناطق واقع شده در خروجی حوزه های آبخیز مشرف قرار گرفته اند که این امر به دلیل وارد شدن روانابهای ایجاد شده در منابع طبیعی بالا دست بوده و از آنجا که سیستم زهکشی مناطق شهری، فقط به منظور عبور و انتقال سیلابهای ایجاد شده (حاصل از بارندگی های 5 و 10 ساله) در مناطق شهری طراحی شده اند، لذا می بایست با مدیریت جامع و پایدار حوزه های آبخیز مشرف و نیز استفاده از سازه های انحرافی به منظور منحرف کردن رواناب ایجاد شده در بالادست، آبخیز شهری را نیز به بهترین شکل مدیریت نمود.