علی باقریان کلات - کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات منابع طبیعی خراسان
رمضان کاظمی گلیان - کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات منابع طبیعی خراسان
حسن احمدنژاد - کارشناس پژوهشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گناباد

این بررسی به منظور تعیین ویژگی های سفره آب زیرزمینی دشت جنوب بحستان انجام شده است در منطقه مورد بررسی تعداد 7 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق ، 102 رشته قنات و 11 چشمه وجود دارد. قنوات مهمترین منابع آب زیرزمینی منطقه را تشکیل می دهند عمق مادرچاه و طول کوره اغلب قنوات کم بوده و آبدهی اغلب آنها نیز کمتر از ده لیتر بر ثانیه است . قنات سر گو (مسجد حسینی) با آبدهی 58/5 لیتر بر ثانیه دارای بیشترین آبدهی است سنگهای ولکانیکی اسیدی تا حد واسط ، سنگ کف سفره آب زیرزمینی را تشکیل می دهند تخلیه سالانه قنوات چاه ها و چشمه های منطقه به ترتیب 20/6، 0/93 و 1/29 میلیون متر مکعب است جهت بررسی هیدروژئوشیمیایی آبهای زیرزمینی منطقه نمونه های آب هشت رشته قنات و سه حلقه چاه آنالیز گردید و پارامترهای هیدروژئوشیمیایی مربوطه محاسبه شد. بر اساس نقشه ایزوپیز و نقشه هم EC منطقه مشخص می شود که جهت جریان آبهای زیرزمینی به طور کلی از جنوب به شمال بوده و بخش های مختلف با دو روند کلی جنوب شرقی و شمال غربی و جنوب غربی و شمال شرقی سفره آب زیرزمینی منطقه را تغذیه می کند. نقشه هم عمق آبهای زیرزمینی منطقه نشان می دهد که آبهای زیرزمینی در قسمت مرکزی تا شمال شرقی منطقه بیشترین عمق را داشته (حدود 100-90 متر) ولی در بخش جنوبی و در ناحیه بجستان سطح آب در عمق کمتری قرار دارد. هدایت الکتریکی (EC) قنوات منطقه بین 447 و 2570 میکرو موهس بر سانتی متر و غلظت نمونه های آب آنها بین 3/8 و 25/4 میلی اکی والان در لیتر است . هدایت الکتریکی چاه های منطقه بین 1541 و 2234 میکرو موهس بر سانتی متر و غلظت نمونه های آب آنها بین 10 تا 21 میلی اکی والان در لیتر است به طور کلی چاه ها و قنواتی که در بخش های شمالی حوزه حفر شده اند در مقایسه با چاه ها و قنوات بخش جنوبی حوزه شورتر بوده و از کیفیت نامناسب تری برخوردارند. علت اصلی این امر نیز این است که تاثیر سوء عوامل زمین شناسی و هیدروژئولوژیکی بر روی کیفیت آب قنوات و چاه های بخش شمالی حوزه بیشتر می باشد در رابطه با تاثیر عامل زمین شناسی لازم به ذکر است که شیلها و مارنهای گچ دار سازند سردر و تشکیلات عوارزده و لکانیکی نقش بسزایی را در کاهش کیفیت آبهای زیرزمینی منطقه ایفا می کنند.

بجستان، هیدروژئولوژی، ایزوپیز، سطح ایستایی