پریسا جنوبی - دکترا، سلولی تکوینی گیاهی
محمدرضا نقوی - دکترا، بیوتکنولوژی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
ماندانا صمیمی زاد - گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم دانشگاه تربیت معلم تهران
الیاس آریاکیا - گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم دانشگاه تربیت معلم تهران

جنس Artemisia متعلق به تیره Asteraceae و قبیله Anthemideae می باشد. گونه Artemisia annua L. از این جنس غنی از موادی است که دارای اثرات گوناگونی از جمله اثر ضد التهاب ، ضد تومور، ضد تومور، ضد زخم معده، ضد انقباض کیسه صفرا و ضد مالاریا می باشد. این گیاه منبع دارویی آرتمیزینین است که یک نوع متابولیت ثانویه می باشد و فعالیت موثری علیه نژادهای پلاسمودیوم دارد به دلیل افزایش مقاومت پلاسمودیوم به داروهای تجاری ضد مالاریا آرتمیزینین مورد توجه خاصی قرار گرفته است از این رو مبادرت به کشت بافت این گیاه شد. جدا کشت های ریشه و برگ در محیط کشت پایه Ms حاوی غلظت های متفاوت بنزیل ادنین (BA) (0.5، 1، 1.5 میلی گرم در لیتر ) و NAA (0.5، 0.25، 0.05 میلی گرم در لیتر) تحت شرایط 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و دمای 25 درجه سانتی گراد قرار گرفتند در تمامی این تیمارهای کالوس دهی وجود داشت بیشترین میزان کالزایی برای جداکشت های برگی و ریشه ای از محیط کشت حاوی NAA (0.5 میلی گرم در لیتر) و BA ا (1.5 میلی گرم در لیتر) به دست آمد در کالوس های حاصل از جدا کشت برگ ، شاخه زایی مشاهده شد و بیشترین میزان شاخه زایی از محیط MS حاوی BA ا (0.5 میلی گرم در لیتر) و NAA ا (0.05 میلی گرم در لیتر) به دست آمد در صورتی که هیچ یک از کالوس های حاصل از ریشه باززایی شاخه نداشتند شاخه های باززایی شده به محیط پایه MS حاوی غلظت های متفاوت IBA ا (0.25، 0.5، 1 میلی گرم در لیتر) جهت ریشه زایی منتقل شدند پس از تشکیل و توسعه رشه، گیاهک های ریشه دار شده به خاک منتقل شدند. جداکشت های ریشه ای در تولید کالوس از نظر زمان تولید ، میزان رشد و وضعیت ظاهری نسبت به جداکشتهای برگی برتری نشان دادند از این رو این کالوس ها برای کشت سوسپانسیون سلولی مورد استفاده قرار گرفتند از بهترین محیط کشت کالزایی جداکشت های ریشه ای به منظور تهیه سوسپانسیون سلولی جهت ارزیابی میزان آرتیمیزینین و افزایش سطح تولید آن استفاده شد.

کشت invitro، آرتمیزینین، سوسپانسیون سلولی، کالزایی