بررسی و انتخاب محیط کشت مناسب برای باززایی و تکثیر درون شیشه ای گیاه ریحان

ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی علفی و یکساله و متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) ست منشا این گیاه هند، ایران و افغانستان گزارش شده است. جنس Ocimum مشتمل بر 30 گونه می باشد و در میان آنها گونه basilicum مهمترین گونه اقتصادی بوده است از ریحان به صورت گیاه دارویی ادویه ای و همچنین به عنوان سبزی تازه استفاده می شود دگر گشنی این گیاه و تکثیر آن به وسیله بذر باعث ایجاد تنوع شده و در نتیجه نمی توان گیاهان یکنواخت برای مصارف صنعتی تولید کرد لذا برای داشتن گیاهان یکدست ، کشت بافت یکی از راه حل هاست با توجه به اینکه روش معمول اصلاح و بهبود تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی شامل کاشت آنها در مزرعه و سپس برداشت و استخراج این مواد همراه با مشکلات متعددی می باشد از این رو استفاده از روش های نوین امروزی از جمله کشت درون شیشه ای ضرورت می یابد در این آزمایش پس از تهیه بذرهای گواهی شده ضد عفونی آنها با استفاده از اتانول 70 درصد به مدت 30 ثانیه ، محلول کلرید جیوه 0/1 درصد به مدت 1 دقیقه و محلول 15 درصد هیپوکلریت سدیم به مدت 5 دقیقه انجام شد و سپس نمونه ها 5 تا 6 بار با آب مقطر استریل شده مورد شستشو قرار گرفتند تا آثار مواد شوینده پاک شود در مرحله بعد بذرها در محیط کشت MS بدون هورمون کشت شدند تا جوانه بزنند بعد از گذشت 3 هفته از اندام های مختلف گیاهچه ، مانند ریشه، ساقه، و برگ نمونه گیری شد و در محیط کشت کالوس زایی قرار گرفتند در مرحله کالوس زایی از 3 تیمار هورمونی که شامل هورمون های 2,4-D ا (0-1 میلی گرم در لیتر)، ا BAP (0-1 میلی گرم در لیتر) و BAP + 2,4-D ا (1+1 میلی گرم در لیتر) بود استفاده شد. بعد از گذشت 1 هفته از کشت، کلیه نمونه ها در تیمارهای مختلف ، 100 درصد کالوس سفید تولید کردند. ریزنمونه های برگ و ساقه که در تیمار هورمونی BAP به میزان 1 میلی گرن در لیتر قرار گرفته بودند تقریبا 1 هفته بعد از کالوس دهی در همان محیط تولید اندام هوایی و یک ماه پس از آن ایجاد ریشه کردند.

Keywords:

گیاه ریحان , کشت بافت , کالوس زایی , محیط کشت MS , تیمار هورمونی , ریزنمونه برگ و ساقه