رزا حسین زادگان - دانشجوی کارشناسی ارشد زیست شناسی علوم گیاهی دانشگاه پیام نور مرکز تهران
غلامرضا بخشی خانیکی - دانشیار دانشکده علوم دانشگاه پیام نور مرکز تهران
محمد اکبرزاده - ساری- آموزش و پرورش ناحیه ۲ دبیرستان شهدای کوی کارمندان
باقر سلطانی - ساری- آموزش و پرورش ناحیه ۲ دبیرستان شهدای کوی کارمندان

مریم نخودی یا Teucrium polium گیاهی است علفی، پایا، پرشاخه که متعلق به جنس Teucrium و تیره نعناعیان می باشد. گیاه مذکور ، ضد زخم، ضد دیابت، آنتی اکسیدانت و ضد تومور می باشد. از آنجا که تاکنون اثر ارتفاع بر روی کمیت و کیفیا اسانس گیاه Teucr ium pol ium مورد بررسی قرار نگرفته است لذا جهت نیل به این هدف در تیر ماه 88 از ارتفاعات 2435، 1983، 986، 2566، 2031، 1079، 2470، 1981 و 1071 متری واقع در شرق ، غرب و مرکز استان مازندران اقدام به جمع اوری سرشاخه های گلدار گیاه مذکور گردید . پس از خشک نمودن گیاه در سایه، اسانس آن به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج گردید. سپس جهت آنالیز اسانس از دستگاه های GC و GC/MS کمک گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس دو عاملی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و به کمک نرم افزار آماری spss صورت پذیرفت . جهت مقایسه میانگین بازده اسانس ها و نیز ترکیبات شیمیایی آنها از روش آزمون چند دامنه ای دانکن، بهره گرفته شد و جهت پی بردن به وجود رابطه بین صفات مورد بررسی و ارتفاع از ضریب همبستگی استفاده گردید. مقایسه میانگین ، درصد بازده اسانس ها را به 3 و درصد α-Pinene، β-Pinene، Limonene، Germacrene D، α-Copaene و Bicyclogermacrene را به 2 گروه معنی دار تقسیم نمود. لیکن مقایسه میانگین برای Sabinene، E-β-Farnesene و Germacrene B معنی دار نبود. همچنین همبستگی معنی دار و منفی بین ارتفاع و α-Pinene، β-Pinene و Limonene و همبستگی مثبت و معنی داری بین عامل مذکور و α-Copaene مشاهده گشت. لیکن همبستگی معنی داری بین ارتفاع و E-β-Farnesene، Sabinene و Germacrene B قابل مشاهده نبود.

ا Teucrium polium، ترکیبات شیمیایی، اسانس، ارتفاع، مازندران