نورعلی قیاسی - کارشناس ارشد بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه تبریز
بهرام کهنه روز - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تبریز دکتری بیوتکنولوژی مولکولی و بیوتکنولوژی

پیشرفت سریع مهندسی ژنتیک کلروپلاست در تولید مواد دارویی گیاهی با غلظت بالا و همچنین واکسن های خوراکی با منشا گیاهی به خصوص در دو دهه اخیر غیر قابل انکار است گیاه بادرنجبویه یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم بوده و به خاطر داشتن ارزش دارویی بالا و ترکیبات انتی اکسیدانتی و خاصیت ضد سرطانی در بین گیاهان از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد بنابر این هر گونه بهبود در کیفیت و کمیت مواد موثره این گیاه ضرورت تحقیق روی آن را آشکار می سازد امروزه یکی از روش های دستکاری ژنتیکی سلول های گیاهی، انتقال ژن مورد نظر به کلروپلاست گیاه است از آنجا که کلروپلاست مکان و اندامک مهمی برای متابولیسم مرتبط با این موضوع (بیوسنتز مواد موثره ، روغن ، ترپن ها) می باشد دستورزی ژنتیکی آن با ارزش بوده و اولین گام در تحقق هدف فوق دسترسی به ژنوم کلروپلاست می باشد تا بتوان از آن به عنوان مرجع تغییرات بیوشیمیایی مورد انتظار استفاده نمود. در این پژوهش روش های مختلف جداسازی و خالص سازی کلروپلاست و همچنین ژنوم آن از بافت های برگی و دسترسی به کلروپلاست با کیفیت و کمیت مطلوب و همچنین روش های مختلف لیز مردن کلروپلاست های بدست آمده برای دستیابی به DNA مطلوب بررسی شد و مناسبترین روش ها معرفی شدند نتایج نشان دادند که روش استفاده از هاون چینی به دلیل شکستگی و تخریب اندک کلروپلاست در حین استخراج و بالا بودن کمیت و کیفیت کلروپلاست استخراج شده حاصل از آن مناسبترین روش استخراج کلروپلاست می باشد و نتایج حاصل از الکتروفورز ژل آگارز نشان داد که استفاده از بافر NETF برای شستشو و غیر فعال کردن DNase کافی بوده و نیازی به استفاده از پروتئاز نیست به طوری که حتی استفاده از پروتئاز موجب پایین آمدن کمیت DNAی استخراج شده می گردد از بین دو روش لیز کردن کلروپلاست نیز استفاده از SDS پیشنهاد می گردد زیرا در این روش DNAی با کیفیت و کمیت مطلوب بدست می آید که براحتی می تواند تحت آنزیم برشی قرار گیرد.

بادرنجبویه، کلروپلاست، دستکاری ژنتیکی، SDS، مهندسی ژنتیک