بررسی اثر ارتفاع بر نوع و میزان مواد موثره گیاه گزنه (Urtica dioica)

تیره گزنه دارای 50 جنس و در حدود 700 تا 800 گونه است و در نواحی مرطوب می رویند گیاه گزنه ( Urtica diocia) را در اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد ماه 1388 از ارتفاعات رامسر (صفر) و جواهرده رامسر (1800 متر) و جنگل صفارود(800) واقع در استان مازندران جمع آوری شده است جمع آوری نمونه ها شامل قطع سرشاخه های جوان این گیاه می باشند سپس نمونه ها را در محلی تاریک خشک کردیم و به آزمایشگاه انتقال داده شد سپس اسانس گیری وسط دستگاه کلونجر انجام شد به منظور تعیین درصد اسانس از روش جداسازی و تشخیص اجزای مخلوط از ترکیبات آلی از کروماتوگرافی گازی استفاده شد اسانس گیاه گزنه را به دستگاه GC/MS تزریق گردیدند تا نوع ترکیب های تشکیل دهنده آنها مشخص شود از میان 7 اسانس استخراج شده بیشترین میزان اسانسی که در ارتفاع صفر دیده شده است عبارتند از Phytol و Menta. بررسی های آماری نشان داد که بین درصد Phytol و افزایش ارتفاع از سطح دریا پیوستگی بسیار معنی داری وجود داشت اما ارتفاع بر میزان مقدار Menta تفاوت معناداری ایجاد نکرده است اسانس هایی که در ارتفاع 1800 متر بیشترین میزان را داشتند عبارت است از: Limonen، Linalool. و مقدار Limonen وجود پیوستگی بسیار معنی داری بین افزایش ارتفاع از سطح دریا نشان می دهد و فرضیه پژوهش مبنی بر اینکه ارتفاع در میزان اسانس Linalool تاثیر دارد رد می شود و اسانس هایی که در ارتفاع 800 متر بیشترین میزان را دارا هستند عبارتند از : Ethyl Hexanoate ،Benzaldehyde،Ocimene و ارتفاع بر مقدار این اسانس ها تاثیر مثبت و معنی داری دارد. از بررسی نتایج می توان چنین استنتاج نمود که عوامل محیطی مانند ارتفاع می تواند تاثیراتی را روی میزان مواد موثره گیاه گزنه دوپایه بپذارد به این ترتیب بررسی های آماری نشان داد که در اکثر موارد بین درصد اسانس و اختلاف ارتفاع از سطح دریا رابطه معنی داری وجود داشت و این به این معنی است که مقدار برخی از مواد موثره همبستگی مثبت و برخی از انها همبستگی منفی با افزایش ارتفاع دارند و بستگی به این امر دارد که بخواهیم کدام اسانس را استخراج کنیم.

Keywords:

اسانس , Urtica dioica , ارتفاع , گزنه