محمود عرب خدری - مربی پژوهشی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
سیدحمیدرضا عبدالهی معمارزاده - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

مقدار بار رسوبی معلق که توسط جریان رودخانه ها حمل میشود، در روزهای مختلف سال، و حتی در زمانهای کوتاهتر ثابت نمی باشد. تحقیقات انجام شده نشان میدهندکه مقدار این تغییرات در زمان های یکه جریا ن رودحانه حالت عدی دارد، ناچیز است. ولی در مواقعی که جریان رودخانه حالت طغیانی دارد،ۀ بار رسوبی نسبت به بده رودخانه، بطور ناگهانی افزایش یافته و در نتیجه مقدار بار رسوبی حمل شده توسط جریان تا چندین برابر حالت عادی آن میشود. از انجا که عمده رسوبات در دوره های سیلابی انتقال مییابد، ضرورت دارد که به اینمسئله توجه دقیق تری مبذول شود. در صورت تعدد نمونه برداری از یک جریان سیلابی، امکان محاسبه دقیقتر میزان رسوب حمل شده وجود دارد. در غیر این صورت باید به امار و اطلاعات موجود از جریان مشتمل بر دبی متوسط روزانه، منحنی سنجه رسوب، و آبنمود سیل اتکا کرد. در این تحقیق این مساله مورد توجه قرار گرفته و با فرض شکل مثلثی متقارن برای آبنمود سیالات، اثر میزان تغییرات جریان در طول یک شبانه روز، اثر بزرگی جریان، اثر زمان پایه آبنمود سیلاب اثر افزایش تغییرات جریان با ثابت ماندن دبی متوسط روزانه، اثر عدم انطباق شروع سیل با شروع روز و اثر نمای معادله منحنی سنجه رسوب بر تغییر درمقدار بار رسوبی برآوردی نسبت به روش متداول بصورت جداگانه بررسی ومقایسه شده است. نتایج کلی این تحقیق نشان می دهد که استفاده ا ز آبنمود سیلاب ها، بخصوص در رودخانه هایی که شدت تغییرات جریان در آنها زیاد است، می تواند تا حدود 3 برابر ، مقدار بار رسوبی برآورد شده را افزایش دهد.