مسعود شاکرمی - دانشجوی دکتری مدیریت منابع آب گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا همدان
صفر معروفی - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا همدان
قاسم رحیمی - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه بوعلی سینا همدان

در این تحقیق اثر فاضلاب بر برخی خصوصیات فیزیکی خاک در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. تیمارها شامل چهار نوع آب آبیاری: فاضلاب خام (W1) پساب تصفیه شده (W2) ترکیب 50 درصد فاضلاب خام و آب معمولی (W3) و آب معمولی (W4) بودند. بستر کشت شامل 12 عدد لایسیمتر حجمی با ابعاد 126×30×30 سانتیمتر بود که پس از آماده سازی، گیاه ریحان در آنها کشت گردید. خاک درون لایسیمترها دارای سه لایه: فوقانی (بافت رسی)، لایه میانی (لوم رسی) و لایه پایینی (لوم رسی شنی) بود. در پایان دوره کشت، نمونههای خاک از عمق 10-5 سانتیمتری، جمعآوری و میزان هدایت هیدرولیکی، مقادیر جرم مخصوص ظاهری و حقیقی و تخلخل آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که نوع آب آبیاری اثر نوع آب آبیاری بر هدایت هیدرولیکی، جرم مخصوص حقیقی و تخلخل در سطح یک درصد (p <0/01) و بر جرم مخصوص ظاهری خاک در سطح 5 درصد (p <0/05) معنیدار میباشد. کاربرد فاضلاب، مقادیر جرم مخصوص ظاهری و حقیقی خاک را کاهش اما مقادیر تخلخل و هدایت هیدرولیکی را افزایش داد. دامنه تغییرات هدایت هیدرولیکی، جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی و تخلخل کل در تمامی تیمارها بترتیب 28/34-23/30 میلیمتر در ساعت، 428/1-418/1 گرم در سانتیمتر مکعب، 531/2-563/2 گرم در سانتیمتر مکعب و 64/44-57/43 درصد در نوسان بود، بطورکلی این نتایج بیانگر اثر فاضلاب و کمپوست بر افزایش هدایت هیدرولیکی خاک می باشد

فاضلاب ، هدایت هیدرولیکی ، جرم مخصوص ظاهری ، تخلخل