زینب مهدیان - دانشجوی کارشناسی ارشدمعماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات شهرساوه
سیروس باور - دانشیار و استاددانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

بافت تاریخی شهر ساوه، گنجینه هایی از آثار تاریخی و فرهنگی را در خود جای داده است که با فرسودگی آنها علاوه بر ساختار کالبدی، هویت فرهنگی و تاریخی شهر نیز در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. آنچه در این نوشتار علمی بر آن تاکید شده، آسیب شناسی سایت تاریخی مسجد جامع ساوه وبررسی عوامل موثر در فراموشی وبی توجهی به آن می باشد. با توجه به این مهم در این مقاله با توجه به اهمیت ملاحظات اجتماعی و اقتصادی در احیای بافت های فرسوده تاریخی این عوامل مورد کنکاش و با استفاده از مدل راهبردی SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی – تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و پیمایش میدانی با استفاده از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده هدفمند می باشد. پس از استخراج نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید با استفاده از نظرسنجی از خبرگان آگاه به موضوع و محدوده مورد مطالعه هر کدام از عوامل مدل SWOT وزن بندی و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق بیانگر وجود پتانسیل بالای اقتصادی به دلیل نزدیکی به مراکزتجاری شهر و موقعیت برتر اقتصادی آن در شهر می باشد که نتایج تحقیق نشان می دهد، عواملی از قبیل نبود روشهای احیاء و مرمت بافت محله، مهاجرت ساکنین بومی محله، ضروریات و نیازهای جدید زندگی، سلب امنیت روانی، بیشترین تاثیر را در فرسودگی این بافت داشته اند، به طوری که نقش قدمت را در فرسودگی کم رنگ نموده است. در پایان با توجه به نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ها، مهمترین استراتژی ها و راهکارهای ارائه شده برای احیاء و توسعه محله عبارتند از بهره گیری از ظرفیت و پتانسیل های اقتصادی محله، رویکرد گردشگری برای توسعه بافت به دلیل پتانسیل بالای آن و همجواری با مسجد جامع، تقویت نقش اقتصادی محله و جدانمودن بخش مسکونی از تجاری وخدماتی وفرهنگی از جمله راهکارهای پیشنهادی در این پژوهش است

مسجدجامع ساوه ، آسیب شناسی ، ابعاداجتماعی واقتصادی ، مدل SWOT ، احیا ومرمت