حسین شیخ حسنی - استادیار دانشگاه پیام نور

رشد شتابان شهر نشینی در طی سه دهه گذشته و گسترش افقی و بی رویه شهرها علاوه بر ناکارآمد ساختنگستره های وسیعی از بخش های مرکزی شهر و بروز مسائل جدی در سایر پهنه های شهری موجب رواج الگویی نادرست واستفاده ای ناصحیح از زمین و تخریب منابع طبیعی شهرهای کشورمان گردید. با توجه به وجود پهنه های وسیعی از اراضیبایر و ناکارآمد در محدوده کنونی شهرها، تعدا د بی شماری ساختمانهای متروکه و بلا استفاده، عرصه های گسترده ای باتراکم بسیار پایین ، متروکه بودن بخشهای وسیعی از مراکز تاریخی شهرها و نابسامانی سکونتگاههای غیر رسمی که عمدتاًدر حاشیه شهرها بوجود آمده اند، ضروری است این الگو بر مبنای سیاست توسعه درونی به شکل اساسی مورد تجدید نظرواقع گردد. با تکیه بر سیاست توسعه درونی علاوه بر استفاده بهینه از زمین شهری و کاهش هزینه های خدمات رسانی ونگهداری شهرها می توان موجبات کاهش سفرهای شهری و در نتیجه آن صرفه جوئی در زمان و مصرف سوخت و همچنینکاهش لطمات محیطی و زیست محیطی از طریق بازنگری در استقرار خدمات عمومی در شهرها را فراهم آورد. در این راستاعطف به پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب در خصوص اهتمام به توسعه اقتصادی فرهنگی بامدیریت جهادیواهمیت اصلاح -الگوی مصرف درتحقق این مهم و همچنین تأکید ریاست محترم جمهور بر ارائه سیاستها و برنامه های اجرائی این رهنمود وبا توجه به فعالیتهای صورت گرفته در حوزه بهسازی، بازآفرینی و توانمند سازی بافتهای فرسوده و نابسامان شهری پژوهشیصورت گرفته که یافته های آن در این مقاله ارائه می گردد . این مطالعه هشت محور ذیل را به عنوان سرفصل هایموضوعی سیاست توسعه درونی پیشنهاد و مورد بررسی قرار داده است:1- برنامه ریزی برای ارتقای تراکم ناخالص شهری بر پایه ویژگی های خاص هر محله، منطقه و شهر و با توجه به ویژگی های سازمان فضائی- اجتماعی آن. 2- شناسایی اراضی بایر، خالی و اماکن متروکه و برنامه ریزی برای استفاده بهینه ازآنها. 3- برنامه ریزی و مدیریت اراضی ناکارآمد شهری مشتمل بر پادگان ها، زندان ها، مناطق صنعتی. 4- بهسازی عرصه های شهری با پیشینه تاریخی و تلاش برای بازگرداندن حیات شهری به این مناطق. 5- استفاده مجدد از ساختمانها و ساختارهای تاریخی به نحوی که علاوه بر باز زنده سازی این آثار بخشی از نیازهای بافت شهری پیرامون نیز ازاین طریقتأمین گردد. 6- ساماندهی و توانمند سازی سکونتگاههای نابسامان شهری و تلاش برای جلوگیری از گسترش این پدیده درحاشیه کلان شهرها. 7-استفاده از اصول زیست محیطی درطراحی ونوسازی همساز با محیط وتوسعه پایدار. 8-پیش بینی پارکها، ژئوپارکها، فضاهای سبز عمومی، تالابها ودریاچه های شهری وپارکهای جنگلی حومه برای تجدیدحیات وباز آفرینی شهری پاک وشهروندان سالم.

توسعه درونی، اصلاح الگوی استفاده اززمین شهری، بهسازی، بازآفرینی، توانمندسازی، تراکم ناخالص شهری