پارسا غلامی - دانشجو دکتری آب و هواشناسی دانشگاه لرستان
شعیب آب خرابات - دانشجو دکتری آب و هواشناسی دانشگاه تبریز

خشکسالی یکی از پدیده هایی است که سرزمین ایران همواره با آن مواجه بوده و شناخت رفنار و الگوی خشکسالی های کشور و نیز راهکارهای کاهش اثرات آن بسیار مهم می باشد. در این پژوهش ابتدا با انجام آزمون شاخص بارش استاندارد، فاکتورهای اصلی خشکسالی برای مناطق مختلف آب وهوایی ایران محاسبه و سپس سعی بر آن گردید تا به آشکارسازی چگونگی رفتار هر یک از الگوهای سینوپتیکی و مسیرهای ورودی آنها در رابطه با خشکسالی های ایران پرداخته شود. بنابراین در این پژوهش بر اساس داده های 93 ایستگاه سینوپتیک کشورف چهار مولفه اصلی خشکسالی شامل: مقدار خشکسالی، شدت خشکسالی، سختی خشکسالی و تعداد سال های خشک، در طول دوره مورد مطالعه (2010-1987) محاسبه گردید. سپس با استفاده از درون یابی در نرم افزار ArcGIS برای هر کدام از مؤلفه های یاد شده نقشه پهنه بندی در سطح کشور استخراج گردید و با توجه به سیستم های اصلی بارشی ایران (سیکلون های مدیترانه ای و کم فشارهای سودانی) و مسیرهای مختلف آنها، الگوهای استخراج شده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند و مشخص گردید در نیمه غربی ایران الگوهای خشکسالی در بیشتر موارد از مسیر سیستم های مدیترانه ای و سودانی تبعیت می کنند و در سایر نقاط کشور بدلیل فروپاشی و تخریب این سیستم ها (در اثر عبور از نوار کوهستانی غرب ایران) الگوی مشخصی قابل شناسایی نیست. در نهایت نیز آشکار گردید که در مولفه مقدار خشکسالی و تعداد سال های خشک، مناطق تحت تأثیر مسیر 1 سامانه های سودانی از حداکثر درجه شدت و مسیر 2 کم فشارهای سودانی،کمترین شدت را دارند. در مولفه های شدت خشکسالی و سختی خشکسالی، مسیر 2 سامانه های سودانی، بیشترین درجه شدت و مسیر ورودی سیکلون های مدیترانه ای و مسیر شماره 1 سامانه های سودان و زبانه ای از این محدوده تا ایران مرکزی هسته کمینه را به خود اختصاص داده اند.در این پژوهش براساس دادههاش 39 ایسایاه سیاوپایک کشور چهار مولفه اصنلی خشکسنالی شناممق مرندار خشک سنالی

آب و هواشناسی، الگوی خشکسالی، سامانه سینوپتیک، ایران