حمیدرضا روشندل هرمزی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های هیدرولیکی دانشگاه سیستان و بلوچستان
غلامحسین اکبری - دانشیار گروه مهندسی عمران دانشگاه سیستان و بلوچستان

رودخانه سیستان از رودخانه هیرمند در مرز ایران و افغانستان و در محل رودخانه پریان مشترک چدا شده و پس از عبور ازشهر زابل و طی مسافت حدود 70 کیلومتر به دریاچه هامون هیرمند می ریزد. با توجه به کاهش میزان آبگیری رودخانهسیستان در سالهای اخیر به دلیل تغییرات متنعع در این رودخانه و وابستگی منطقه دشت سیستان ازلحاظ کشاورزی و تأمینآب شرب به این رودخانه، در مطالعه حاضر بررسی هیدرولیکی جریان رودخانه در شرایط موجود و نیز ارائه راهکارهایی درجهت افزایش آبگیری آن از رودخانه هیرمند صورت پذیرفته است. جهت شناخت هیدرولیک جریان رودخانه سیستان مدلیکپارچه ای از رودخانه های هیرمند، سیستان و پریان مشترک تهیه شده و پس از بررسی نتایج حاصل از مدلسازی در شرایطموجود، راهکارهای مناسب برای افزایش سهم آبگیری رودخانه سیستان ارائه گردید. بررسی ها نشان داد که سهم آبگیریرودخانه سیستان در مواقع کم آبی بسیار ناچیز بوده و منطقه با بحران آبی مواجه می گردد. دبی های ورودی در رودخانه هیرمند برای ارزیابی سهم آبگیری رودخانه سیستان عبارتنداز: 50، 100، 700، 1000، 2000، 4000 و 7000 متر مکعب بر ثانیه بوده و مقادیر کم آبی (دبی های کمتر از m3/s100) و پرآبی را دشمل می شود. نتا یج تحقیق حاکی از افزایش سهم آبگیری رودخانه سیستان در مواقع کم آبی (دبی های کمتر از m3/s100) است به طوری که برای راهکار حذف سازه سد کهک و افزایش شیب بالادست آن، میزان آبگیری در دبی m3/s50 و m3/s100 به ترتیب برابر m3/s5/43 و m3/s8/5787%) و 57/8% دبی رودخانه هیرمند) می باشد.

رودخانه سیستان، مدلسازی هیدرولیکی، سد کهک، سهم آبگیری