عادل عبدالهی - عضو هیات علمی موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور
ولی الله رستمعلی زاده - عضو هیات علمی موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

در ایران طی سال های 1335 الی 1385 تغییرات قابل توجهی در توزیع جمعیت شاغلین مناطق روستایی درگروههای عمده فعالیت صورت گرفته است. از اینرو مطالعه تغییرات ساختار شغلی، عوامل موثر بر تغییرات صورتگرفته و پیامدهای آن حائز اهمیت است. روش شناسی این مطالعه، بصورت اسنادی و تحلیل ثانویه می باشد. همچنینجهت تشریح چرایی تغییرات صورت گرفته، به برنامه های توسعه در قبل و بعد از انقلاب اسلامی پرداخته شد. یافته ها نشان می دهد که میزان شاغلین بخش کشاورزی طی سالهای 1335، 1345، 1355، 1365، 1375 و 1385 به ترتیب 74/3، 61/7/، 58/9، 57/7، 49/75 و 43/94 درصد بوده است و با توجه به آمار مذکور، شاهد کاهش تدریجی تعداد شاغلین در بخش کشاورزی هستیم. همچنین یافته ها نشان می دهند که میانگین سنی شاغلین بخش کشاورزی طی سال های 1345، 1355، 1365، 1375 و 1385 به ترتیب 34/3، 37/6، 40/4، 40/5 و 40 سال بوده است. نتایج مطالعات اسنادی نشان داد که؛ افزایش بی رویه قیمت نفت و به دنبال آن کاهش وابستگی دولت به بخش کشاورزی،اجرای طرح اصلاحات ارضی بدون توجه به ساختار اجتماعی و فرهنگی حاکم بر جامعه روستایی از یک سوی، و ازسوی دیگر، گرایش دولتهای قبل و بعد از انقلاب به مکانیزه کردن کشاورزی که دارای پشتوانه های علمی و عملی لازمنبود، از عوامل مهم کاهش غیر منطقی شاغلین بخش کشاورزی بوده است. از مهمترین پیامدهای اجتماعی و اقتصادیوضعیت مذکور می توان به؛ سالخوردگی نیروی کار شاغل در بخش کشاورزی، افول توسعه کشاورزی، افزایش مشاغلکاذب و همچنین شکل گیری اقتصاد نفتی اشاره کرد.

جمعیت روستایی، کشاورزی، صنعت، خدمات، توسعه، اشتغال